Κλειδί η 25ετία για τη συνταξιοδότηση. Αναλυτικά τι
προβλέπεται για τους ασφαλισμένους πριν και μετά το 1983. Οι ποινές για
τις πρόωρες αποχωρήσεις. Τι γίνεται με την 37ετία και πώς μπορούν να
φύγουν από την εργασία τους οι τρίτεκνοι.
Διαφορετικές προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος ισχύουν στο Δημόσιο σε σχέση με τον ιδιωτικό τομέα.
Συγκεκριμένα, η θεμελίωση στο Δημόσιο προσδιορίζεται από τα χρόνια υπηρεσίας και ειδικότερα από το έτος συμπλήρωσης της εικοσιπενταετίας. Με βάση, λοιπόν, την ισχύουσα νομοθεσία, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι σε άμεση συνάρτηση με το πότε συμπληρώθηκε η 25ετία, ή η 20ετία στην περίπτωση των τριτέκνων.
Για όσους δημοσίους υπαλλήλους θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012, προβλέπονται ευνοϊκότερες ρυθμίσεις, ενώ παραμένουν ακόμη σε ισχύ οι διατάξεις για συνταξιοδότηση ανεξάρτητα από το όριο ηλικίας για όλους όσοι ασφαλίστηκαν στο Δημόσιο πριν από το 1983.
Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 67 και εναλλακτικά μπορούν να αποχωρήσουν στα 62 με συνολικά 40 έτη ασφάλισης. Σχετικά με αυτούς που μπορούν να φύγουν τώρα σε σύνταξη, ο συνδικαλιστής Γιώργος Χαρίσης, γραμματέας της συνδικαλιστικής παράταξης ΜΕΤΑ επισημαίνει τα δύο βασικά σημεία που πρέπει να συνυπολογίσουν πριν πάρουν την τελική απόφαση:
1. Στην περίπτωση της πρόωρης συνταξιοδότησης, η «ποινή» εξαρτάται από το έτος θεμελίωσης δικαιώματος και διαμορφώνεται:
α) Στο 4,5% για κάθε έτος (και μέχρι πέντε χρόνια) που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας ή στο 1/267 για κάθε μήνα (και μέχρι εξήντα μήνες) που υπολείπεται για όσους έχουν θεμελιώσει το δικαίωμα μέχρι 31/12/2010.
β) Στο 6% για κάθε έτος που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας ή στο 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για όλους όσοι το θεμελιώσουν μετά την 1η/1/2011.
Εδώ να σημειώσουμε πως στις περιπτώσεις της διαδοχικής ασφάλισης η μείωση αφορά στο χρόνο ασφάλισης που έχει διανυθεί στο δημόσιο τομέα. Το ποσό του ΙΚΑ ή των άλλων ταμείων καταβάλλεται κανονικά, αφού ο χρόνος έναρξης της καταβολής είναι μετά το 55ο έτος της ηλικίας.
2. Στην περίπτωση όπου συνυπολογίζονται και πλασματικά έτη ασφάλισης, λαμβάνεται υπόψη το πότε θεμελιώνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Πιο συγκεκριμένα, για θεμελίωση μέχρι το 2010, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ο στρατός και ο χρόνος των τέκνων σε ορισμένες περιπτώσεις, και με την προϋπόθεση ότι έχει διανυθεί 15ετής δημόσια υπηρεσία.
Αναλυτικότερα:
α) Για τους άνδρες με 25ετία μέχρι το τέλος του 2010, μπορούν να βγουν, με πλήρη σύνταξη, στα 65 και με μειωμένη στα 60.
β) Για τους άνδρες που συμπληρώνουν την 25ετία το 2011, προβλέπονται μειωμένα όρια ηλικίας. Έτσι, η πλήρης σύνταξη δίνεται στα 61 και μειωμένη στα 56. Οι ευνοϊκές ρυθμίσεις ισχύουν και για όσους άνδρες συμπληρώνουν την 25ετία το 2012 και έτσι φεύγουν με πλήρη σύνταξη στα 63 και με μειωμένη στα 58.
Αυτές οι διατάξεις ισχύουν μόνο για όλους όσοι συμπληρώνουν την 25ετία το 2011 και το 2012 και όχι πριν ή μετά, και αυτό στο όνομα της ισοτιμίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, μιας και από κει και πέρα καταργήθηκαν και για τις γυναίκες.
γ) Για τις γυναίκες που συμπληρώνουν την 25ετία το 2010, η πλήρης σύνταξη δίνεται στα 60 και η μειωμένη στα 55, ενώ για τις γυναίκες με 25ετία το 2011, πλήρης σύνταξη δίνεται στα 61 και μειωμένη στα 56, ενώ για τις γυναίκες με 25ετία το 2012, η πλήρης σύνταξη δίνεται στα 63 και η μειωμένη στα 58.
Τέλος, οι ασφαλισμένοι με 35ετία μπορούν να συνταξιοδοτηθούν αναλόγως με το πότε έχουν θεμελιώσει, με 25ετία, το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Έτσι, όσοι το 2010 είχαν 25 χρόνια εργασίας, μπορούν να φύγουν με 35 χρόνια στα 58. Το 2011 απαιτούνται 36 χρόνια, αλλά το όριο παραμένει στο 58ο έτος, ενώ το 2012 χρειάζονται 37 χρόνια και το 59ο έτος. Από την 1η Ιανουαρίου 2013 χρειάζονται 40 χρόνια ασφάλισης και η συμπλήρωση του 62ου έτους.
Επίσης παραμένουν σε ισχύ οι διατάξεις που προβλέπουν τη συνταξιοδότηση με 37 χρόνια χωρίς όριο ηλικίας, με την προϋπόθεση ότι η 25ετία έχει συμπληρωθεί μέχρι τις 31/12/2010.
Για τους γονείς ανηλίκων παιδιών και για τους τρίτεκνους, οι ασφαλιστικές ρυθμίσεις που δίνουν τη δυνατότητα εξόδου είναι οι εξής:
1. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων που είχαν πάνω από 25 χρόνια μέχρι το τέλος του 2010 δικαιούνται σύνταξη στα 50. Για όσες θεμελίωσαν δικαίωμα το 2011, το όριο ηλικίας πάει στο 52ο έτος, ενώ το 2012 στο 55ο. Για τη συμπλήρωση του χρόνου ασφάλισης, μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλασματικά έτη του νόμου 3865/2010 των τέκνων, εφόσον υπάρχει 15ετής δημόσια υπηρεσία, τα έτη των σπουδών, αλλά και της άδειας ανατροφής τέκνων.
2. Οι άνδρες με ανήλικα παιδιά έχουν μειωμένα όρια ηλικίας αν συμπλήρωσαν 25ετία τη διετία 2011-2012. Συγκεκριμένα, αν το δικαίωμα θεμελιώθηκε το 2011, η σύνταξη καταβάλλεται στα 52, ενώ το 2012 το όριο πάει στο 55ο έτος και από το 2013 και μετά στο 67ο. Ωστόσο, για όλους όσοι συμπλήρωσαν την 25ετία μέχρι το τέλος του 2010, δεν ισχύουν τα παραπάνω, ευνοϊκά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Πάντως, αν η 25ετία συμπληρώνεται το 2010, με χρόνο ασφάλισης στον ιδιωτικό τομέα, μπορεί όποιος θέλει και ιδιαίτερα αν είναι λίγος αυτός ο χρόνος, να τον αποποιηθεί, ώστε να συνταξιοδοτηθεί με θεμελίωση μετά την 1η Ιανουαρίου 2011. Να σημειωθεί πως -εφόσον και οι δύο γονείς είναι δημόσιοι υπάλληλοι- το δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί και από τους δύο.
3. Οι τρίτεκνες μητέρες θεμελιώνουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης με 20ετία, ενώ υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις ανάλογα με το έτος θεμελίωσης. Ειδικότερα, όσες γυναίκες είχαν συμπληρώσει την 20ετία μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας. Τη διετία 2011-2012 σταδιακά αυξάνονται τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και το όριο ηλικίας. Συγκεκριμένα, εφόσον η θεμελίωση έγινε το 2011 η έξοδος γίνεται με 21 έτη στα 52, ενώ το 2012 με 23 έτη στα 55.
4. Οι άνδρες με τουλάχιστον τρία τέκνα που θεμελιώνουν το δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2011 έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν με ευνοϊκές προϋποθέσεις. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται και στους τριτέκνους που μέχρι το 2010 είχαν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης. Μπαίνουν όμως νέα όρια ηλικίας, τα οποία και φτάνουν στα 52 για όλους όσοι θεμελιώσουν δικαίωμα το 2011 και στα 55 για εκείνους που θα το πραγματοποιήσουν το 2012.
Ρούλα Σαλούρου
Συγκεκριμένα, η θεμελίωση στο Δημόσιο προσδιορίζεται από τα χρόνια υπηρεσίας και ειδικότερα από το έτος συμπλήρωσης της εικοσιπενταετίας. Με βάση, λοιπόν, την ισχύουσα νομοθεσία, το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης είναι σε άμεση συνάρτηση με το πότε συμπληρώθηκε η 25ετία, ή η 20ετία στην περίπτωση των τριτέκνων.
Για όσους δημοσίους υπαλλήλους θεμελίωσαν δικαίωμα μέχρι το τέλος του 2012, προβλέπονται ευνοϊκότερες ρυθμίσεις, ενώ παραμένουν ακόμη σε ισχύ οι διατάξεις για συνταξιοδότηση ανεξάρτητα από το όριο ηλικίας για όλους όσοι ασφαλίστηκαν στο Δημόσιο πριν από το 1983.
Όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2013 δικαιούνται πλήρη σύνταξη στα 67 και εναλλακτικά μπορούν να αποχωρήσουν στα 62 με συνολικά 40 έτη ασφάλισης. Σχετικά με αυτούς που μπορούν να φύγουν τώρα σε σύνταξη, ο συνδικαλιστής Γιώργος Χαρίσης, γραμματέας της συνδικαλιστικής παράταξης ΜΕΤΑ επισημαίνει τα δύο βασικά σημεία που πρέπει να συνυπολογίσουν πριν πάρουν την τελική απόφαση:
1. Στην περίπτωση της πρόωρης συνταξιοδότησης, η «ποινή» εξαρτάται από το έτος θεμελίωσης δικαιώματος και διαμορφώνεται:
α) Στο 4,5% για κάθε έτος (και μέχρι πέντε χρόνια) που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας ή στο 1/267 για κάθε μήνα (και μέχρι εξήντα μήνες) που υπολείπεται για όσους έχουν θεμελιώσει το δικαίωμα μέχρι 31/12/2010.
β) Στο 6% για κάθε έτος που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του κανονικού ορίου ηλικίας ή στο 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για όλους όσοι το θεμελιώσουν μετά την 1η/1/2011.
Εδώ να σημειώσουμε πως στις περιπτώσεις της διαδοχικής ασφάλισης η μείωση αφορά στο χρόνο ασφάλισης που έχει διανυθεί στο δημόσιο τομέα. Το ποσό του ΙΚΑ ή των άλλων ταμείων καταβάλλεται κανονικά, αφού ο χρόνος έναρξης της καταβολής είναι μετά το 55ο έτος της ηλικίας.
2. Στην περίπτωση όπου συνυπολογίζονται και πλασματικά έτη ασφάλισης, λαμβάνεται υπόψη το πότε θεμελιώνεται το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Πιο συγκεκριμένα, για θεμελίωση μέχρι το 2010, μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο ο στρατός και ο χρόνος των τέκνων σε ορισμένες περιπτώσεις, και με την προϋπόθεση ότι έχει διανυθεί 15ετής δημόσια υπηρεσία.
Τι ισχύει για τους Δ.Υ. που ασφαλίστηκαν από την 1η Ιανουαρίου 1983 και μετά
Οι διορισμένοι στο Δημόσιο από 1/1/1983 και μετά αλλά και όσοι έχουν διοριστεί ακόμα και μετά την 1η/1/1993, αλλά έχουν ασφαλιστεί σε οποιοδήποτε φορέα μέχρι τις 31/12/1992 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν πριν από το 67ο έτος, αν έχουν συμπληρώσει την 25ετία μέχρι τις 31/12/2012.Αναλυτικότερα:
α) Για τους άνδρες με 25ετία μέχρι το τέλος του 2010, μπορούν να βγουν, με πλήρη σύνταξη, στα 65 και με μειωμένη στα 60.
β) Για τους άνδρες που συμπληρώνουν την 25ετία το 2011, προβλέπονται μειωμένα όρια ηλικίας. Έτσι, η πλήρης σύνταξη δίνεται στα 61 και μειωμένη στα 56. Οι ευνοϊκές ρυθμίσεις ισχύουν και για όσους άνδρες συμπληρώνουν την 25ετία το 2012 και έτσι φεύγουν με πλήρη σύνταξη στα 63 και με μειωμένη στα 58.
Αυτές οι διατάξεις ισχύουν μόνο για όλους όσοι συμπληρώνουν την 25ετία το 2011 και το 2012 και όχι πριν ή μετά, και αυτό στο όνομα της ισοτιμίας μεταξύ ανδρών και γυναικών, μιας και από κει και πέρα καταργήθηκαν και για τις γυναίκες.
γ) Για τις γυναίκες που συμπληρώνουν την 25ετία το 2010, η πλήρης σύνταξη δίνεται στα 60 και η μειωμένη στα 55, ενώ για τις γυναίκες με 25ετία το 2011, πλήρης σύνταξη δίνεται στα 61 και μειωμένη στα 56, ενώ για τις γυναίκες με 25ετία το 2012, η πλήρης σύνταξη δίνεται στα 63 και η μειωμένη στα 58.
Τέλος, οι ασφαλισμένοι με 35ετία μπορούν να συνταξιοδοτηθούν αναλόγως με το πότε έχουν θεμελιώσει, με 25ετία, το συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Έτσι, όσοι το 2010 είχαν 25 χρόνια εργασίας, μπορούν να φύγουν με 35 χρόνια στα 58. Το 2011 απαιτούνται 36 χρόνια, αλλά το όριο παραμένει στο 58ο έτος, ενώ το 2012 χρειάζονται 37 χρόνια και το 59ο έτος. Από την 1η Ιανουαρίου 2013 χρειάζονται 40 χρόνια ασφάλισης και η συμπλήρωση του 62ου έτους.
Επίσης παραμένουν σε ισχύ οι διατάξεις που προβλέπουν τη συνταξιοδότηση με 37 χρόνια χωρίς όριο ηλικίας, με την προϋπόθεση ότι η 25ετία έχει συμπληρωθεί μέχρι τις 31/12/2010.
Για τους γονείς ανηλίκων παιδιών και για τους τρίτεκνους, οι ασφαλιστικές ρυθμίσεις που δίνουν τη δυνατότητα εξόδου είναι οι εξής:
1. Οι μητέρες ανηλίκων τέκνων που είχαν πάνω από 25 χρόνια μέχρι το τέλος του 2010 δικαιούνται σύνταξη στα 50. Για όσες θεμελίωσαν δικαίωμα το 2011, το όριο ηλικίας πάει στο 52ο έτος, ενώ το 2012 στο 55ο. Για τη συμπλήρωση του χρόνου ασφάλισης, μπορούν να χρησιμοποιήσουν πλασματικά έτη του νόμου 3865/2010 των τέκνων, εφόσον υπάρχει 15ετής δημόσια υπηρεσία, τα έτη των σπουδών, αλλά και της άδειας ανατροφής τέκνων.
2. Οι άνδρες με ανήλικα παιδιά έχουν μειωμένα όρια ηλικίας αν συμπλήρωσαν 25ετία τη διετία 2011-2012. Συγκεκριμένα, αν το δικαίωμα θεμελιώθηκε το 2011, η σύνταξη καταβάλλεται στα 52, ενώ το 2012 το όριο πάει στο 55ο έτος και από το 2013 και μετά στο 67ο. Ωστόσο, για όλους όσοι συμπλήρωσαν την 25ετία μέχρι το τέλος του 2010, δεν ισχύουν τα παραπάνω, ευνοϊκά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
Πάντως, αν η 25ετία συμπληρώνεται το 2010, με χρόνο ασφάλισης στον ιδιωτικό τομέα, μπορεί όποιος θέλει και ιδιαίτερα αν είναι λίγος αυτός ο χρόνος, να τον αποποιηθεί, ώστε να συνταξιοδοτηθεί με θεμελίωση μετά την 1η Ιανουαρίου 2011. Να σημειωθεί πως -εφόσον και οι δύο γονείς είναι δημόσιοι υπάλληλοι- το δικαίωμα μπορεί να ασκηθεί και από τους δύο.
3. Οι τρίτεκνες μητέρες θεμελιώνουν το δικαίωμα συνταξιοδότησης με 20ετία, ενώ υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις ανάλογα με το έτος θεμελίωσης. Ειδικότερα, όσες γυναίκες είχαν συμπληρώσει την 20ετία μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2010 μπορούν να αποχωρήσουν χωρίς όριο ηλικίας. Τη διετία 2011-2012 σταδιακά αυξάνονται τα απαιτούμενα έτη ασφάλισης και το όριο ηλικίας. Συγκεκριμένα, εφόσον η θεμελίωση έγινε το 2011 η έξοδος γίνεται με 21 έτη στα 52, ενώ το 2012 με 23 έτη στα 55.
4. Οι άνδρες με τουλάχιστον τρία τέκνα που θεμελιώνουν το δικαίωμα μετά την 1η Ιανουαρίου 2011 έχουν τη δυνατότητα να συνταξιοδοτηθούν με ευνοϊκές προϋποθέσεις. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται και στους τριτέκνους που μέχρι το 2010 είχαν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης. Μπαίνουν όμως νέα όρια ηλικίας, τα οποία και φτάνουν στα 52 για όλους όσοι θεμελιώσουν δικαίωμα το 2011 και στα 55 για εκείνους που θα το πραγματοποιήσουν το 2012.
Τι ισχύει για ασφαλισμένους πριν από το 1983
Χωρίς όριο ηλικίας συνταξιοδοτούνται όσοι ήταν ασφαλισμένοι στο Δημόσιο πριν από το 1983 και συμπληρώνουν 35ετία. Οι ρυθμίσεις αυτές ισχύουν για αυτούς που έχουν απασχοληθεί στο Δημόσιο πριν από την 31η Δεκεμβρίου 1982 με οποιοδήποτε εργασιακό καθεστώς, καθώς και για εκείνους που συνέχισαν την ασφάλισή τους σε φορείς του ιδιωτικού τομέα, επέστρεψαν όμως αργότερα μέσω διορισμού στο Δημόσιο.Ρούλα Σαλούρου
