Οι φωτογραφίες είναι μία ευγενής παραχώρηση του Hellenic Trainspotters' Site
Να
θυσιάζεις τις Κυριακές σου και να ξυπνάς χαράματα, μοιάζει εκτός
πραγματικότητας για τους περισσότερους από εμάς. Όταν δε, κάνεις την
παραπάνω θυσία για να «πιάσεις» ένα καλό σημείο και να προλάβεις την
πρώτη διέλευση ενός τρένου, από κάποιον σταθμό, τότε αυτό αγγίζει τα
όρια της σχιζοφρένειας. Κάπως έτσι θα σκέφτονταν πολλοί για τους
trainspotters – η αλήθεια είναι ότι στο άκουσμα του όρου trainspotting,
το μυαλό πάει στην ομώνυμη θρυλική ταινία των 90s, αλλά όχι, καμία
σχέση.Οι Έλληνες trainspotters που γνώρισα, ο Αλέξανδρος Σικαλιάς (18), ο Ιάσονας Ζώρζος (18), ο Γιώργος Δογορίτης (22) και ο Κωνσταντίνος Στάικος (24), μυήθηκαν στον κόσμο του σιδηροδρόμου από την ηλικία των 2-3 ετών. Μεγάλωσαν με τους ήχους των αμαξοστοιχιών, στους σταθμούς και τις γέφυρες της Αθήνας. Δεν ξέρω αν ευθύνεται το νεαρό της ηλικίας τους, αλλά ο ενθουσιασμός που μου μιλούν για το «πάλτεμα» και το «καδράρισμα», με συνεπαίρνει. «Από τη στιγμή που θα φθάσουμε στο σημείο παρακολούθησης ξεκινάει το καλύτερο μέρος του trainspotting, η εκτέλεση των προγραμματισμένων», μου λέει ο Αλέξανδρος. Όμως, ας ξεκινήσουμε από τα βασικά.
Trainspotters: Το trainspotting δεν είναι απλά η φωτογραφία ενός διερχόμενου τρένου, που θα αποτυπώσουμε, ούτε μία απλή καταγραφή της ώρας που θα περάσει ένας συγκεκριμένος τύπος αμαξοστοιχίας. Είναι ένας γενικός συνδυασμός του σιδηροδρόμου. Είναι εικόνα, ήχος και παρέα. Όσοι το βλέπουν από καλλιτεχνική σκοπιά δεν δίνουν σημασία στο κομμάτι της καταγραφής των αριθμών ή των τύπων των αμαξοστοιχιών. Είναι και άλλοι που ενδιαφέρονται περισσότερο για τα παραπάνω, είτε λόγω της σπανιότητας κάποιων μηχανών είτε για λόγους αρχείου. Υπάρχουν διαφόρων ειδών «κόντρες», κυρίως σε ό,τι αφορά το υλικό/ αρχείο του καθενός.
Δεν βλέπουμε κάτι διαφορετικό, σε θέμα υπομονής ή βαρεμάρας, σε σχέση με έναν κυνηγό ή έναν ψαρά. Δεν είναι ότι μας αρέσει, μόνο, να βλέπουμε ένα τρένο να περνά. Το να στέκεσαι στην άκρη ενός γκρεμού, στη μέση του πουθενά, με την παρέα σου, μόνο βαρετό και αδιάφορο δεν είναι. Ωστόσο, κάποιες φορές είναι κουραστικό, κυρίως όταν περιμένεις ένα τρένο, μέσα στον καύσωνα. Ακόμα και τότε όμως, το τελικό αποτέλεσμα σε αποζημιώνει.
Πόσα άτομα ασχολείστε, στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή;
Είμαστε κάποιες δεκάδες, επίσημα, ενεργοί trainspotters. Υπάρχουν και άλλοι άνθρωποι, που αγαπούν, απλά, τη φωτογραφία με θέμα το τρένο και το απαθανατίζουν.
Η άγνοια μπορεί να το καταστήσει πολύ επικίνδυνο, ακόμη και θανατηφόρο. Υπάρχουν δύσβατα μονοπάτια και απότομες βραχώδεις πλαγιές. Μία τέτοια χαρακτηριστική περιοχή είναι η κεντρική Φθιώτιδα. Επίσης, απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή σε ό,τι αφορά τη σιδηροδρομική κυκλοφορία. Πέραν των καθιερωμένων δρομολογίων, περνούν αμαξοστοιχίες εκτός προγράμματος κυκλοφορίας. Δεδομένου ότι χρησιμοποιούμε τις σιδηροδρομικές γραμμές, για να βρούμε ένα καλό σημείο, χρειάζεται πολλή προσοχή, ιδιαίτερα με τα στενά περάσματα, όπως οι σήραγγες. Άλλοι πιθανοί κίνδυνοι είναι οι «συναντήσεις» με την άγρια πανίδα της Ελλάδας, όπως τα φίδια.
Ως σημεία παρατήρησης, επιλέγουμε σιδηροδρομικές γραμμές οι οποίες πρόκειται να καταργηθούν/ αντικατασταθούν, όπως η γραμμή Τιθορέα-Λιανοκλάδι-Δομοκός. Γενικά, προτιμούμε σημεία με λιγότερη κίνηση, πιο μοναχικά και λιγότερο φωτογραφημένα. Ό,τι αφορά στα τρένα, υπάρχει μια ιδιαίτερη προτίμηση στα εμπορικά τρένα. Οι μηχανές που τίθενται επικεφαλής αυτών των συρμών, οι πιο δυνατές και «αντρικές», όπως τις χαρακτηρίζουμε, είναι απομεινάρια της παλιάς καλής εποχής των ελληνικών σιδηροδρόμων. Εκτός αυτού, οι εμπορικές αμαξοστοιχίες έχουν ποικιλία βαγονιών στις συνθέσεις τους και είναι πιο καθαρές, εμφανισιακά, σε αντίθεση με τις επιβατικές αμαξοστοιχίες, οι οποίες έχουν υποστεί βανδαλισμούς, από τα graffiti. Εκτός της εμφάνισης, είναι και ο ήχος των μηχανών αυτών, που προσφέρει ευχαρίστηση.
Το trainspotting δεν είναι ανωμαλία και εμείς που αγαπάμε τον σιδηρόδρομο δεν το κάνουμε επειδή τον συνδυάζουμε με πρόστυχες εικόνες. Ουδεμία σχέση έχει με τέτοιες χυδαίες παρομοιώσεις. Έτσι κι αλλιώς, τα τρένα δεν περνούν μόνο από σήραγγες, που από εκεί, προφανώς, προκύπτει ο παραπάνω συνειρμός. Επίσης, κάποιοι συγχέουν το υγιές χόμπι μας με τη γνωστή ταινία, της δεκαετίας του '90, το "The trainspotting". Το θέμα και οι εικόνες της ταινίας, φυσικά, ούτε αυτές έχουν σχέση με το χόμπι μας.
Μία απρόσμενη συνάντηση με έναν, ας τον πούμε περιθωριακό, τύπο. Αυτός ζούσε, παράνομα, σε ένα παλιό πολυβολείο, κοντά σε σημείο που κάναμε trainspotting. Ενοχλήθηκε από την παρουσία μας και καταλήξαμε «στα χέρια». Γενικά, συναντάμε διάφορα περίεργα. Συχνά, θα τύχει να βρεθούμε αντιμέτωποι με παράνομους συλλέκτες μετάλλων ή με παράξενους κυνηγούς. Το πιο σύνηθες περιστατικό, όμως, είναι οι αντιπαραθέσεις με υπαλλήλους του ΟΣΕ. Η αιτία, αυτών των «συγκρούσεων», είναι επειδή, λανθασμένα, πιστεύουν ότι δεν επιτρέπεται η φωτογράφηση εντός των σταθμών. Προσπαθούν να μας αναγκάσουν να απομακρυνθούμε και, πολλές φορές, καταλήγουμε σε λεκτική αψιμαχία, μέχρι που παρεμβαίνει η αστυνομία. Αυτή η λανθασμένη αντίληψη, ότι αποτελούμε κίνδυνο για τον σιδηρόδρομο, προκαλεί συχνά «παρατράγουδα» και μας μπλέκει σε ανούσιες περιπέτειες.
Πρώτη και κύρια, το πάλτεμα, όπως το λέμε στα ελληνικά. Η έννοια αυτή έρχεται από την Αγγλία, όπου οι trainspotters φορούσαν παλτά, λόγω της συχνής βροχόπτωσης. Έτσι, έμεινε να αποκαλούν τους trainspotters, ως παλτά. Άλλες λέξεις, που χρησιμοποιούμε, είναι το καδράρισμα (η σωστή αναγραφή των στοιχείων της τοποθεσίας στη φωτογραφία), ο ανάποδος ήλιος (όταν η φωτογραφία βγαίνει μαύρη, λόγω του κόντρα- ήλιου), το πηδηχτήρι (το άτομο που δεν έχει την απαραίτητη σοβαρότητα στον κλάδο μας), ο έμπορας (η εμπορική αμαξοστοιχία) και το cab- ride (η φιλοξενία των trainspotters από κάποιους μηχανοδηγούς, στον θάλαμο μηχανοδήγησης).
