Μουσείο και συνεδριακό κέντρο ο σταθμός Πελοποννήσου

ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΧΩΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΨΥΧΗΣ

Της Μαρίας Μόσχου

Νέα... «πνοή» θα δώσει στο κτίριο του ιστορικού σταθμού Πελοποννήσου η διοίκηση της ΓΑΙΑΟΣΕ, η οποία προωθεί την ένταξη του έργου μετατροπής του ιστορικού σταθμού σε πολυχώρο πολιτισμού και αναψυχής σε ένα από τα νέα ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης. Στόχος είναι να αλλάξει την όψη τόσο του σταθμού όσο και της ευρύτερης περιοχής που πλήττεται σημαντικά από την οικονομική και... κοινωνική κρίση.

Το κτίριο, που ήδη αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό κόσμημα, θα αποκτήσει συνεδριακό χώρο, μουσείο όπου στον εσωτερικό χώρο θα μεταφερθεί το σημερινό μουσείο του ΟΣΕ που φιλοξενείται πίσω από την οδό Λιοσίων και στον εξωτερικό χώρο θα φιλοξενεί σε ιστορικές αποβάθρες τρένα από την έναρξη της λειτουργίας του ΟΣΕ. Παράλληλα θα έχει χώρους εστίασης, ενώ ο συνολικός προϋπολογισμός των έργων ανέρχεται σε 6,7 εκατομμύρια ευρώ.

Στόχος, όπως είπε μιλώντας στην «ΗτΣ» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της ΓΑΙΑΟΣΕ, Αθ. Σχίζας, είναι «το ανακαινισμένο κτίριο να έχει έσοδα, ώστε να συντηρείται, ενώ παράλληλα θα αποτελέσει ένα σημείο πολιτισμού σε μια περιοχή που το έχει ανάγκη». Ο κ. Σχίζας υποστήριξε ότι η ΓΑΙΑΟΣΕ δεν αδιαφορεί και το έργο έχει μπει στην αναζήτηση αναπτυξιακού προγράμματος που θα ενταχθεί προκειμένου να προχωρήσει η δημοπράτησή του, καθώς το έργο έμεινε εκτός ΕΣΠΑ. Μάλιστα ήδη έχουν ολοκληρωθεί οι μελέτες, ενώ έχουν εγκριθεί και όλες οι απαραίτητες αδειοδοτήσεις για την υλοποίηση του έργου.

Η ανακατασκευή του σταθμού Πελοποννήσου προωθείται σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων, ενώ μετά την ένταξή του σε κάποιο από τα αναπτυξιακά προγράμματα θα υπογράφει μνημόνιο ή σύμβαση με τον Δήμο.

Τα σχέδια της ΓΑΙΑΟΣΕ
Στο κτίριο θα μεταφερθεί το υφιστάμενο μουσείο του ΟΣΕ, που σήμερα βρίσκεται στην οδό Λιοσίων, ενώ στην πίσω πλευρά στην αποβάθρα οι επισκέπτες θα μπορούν να θαυμάσουν ιστορικούς συρμούς που είχαν χρησιμοποιηθεί από τον ΟΣΕ σε παλαιότερες εποχές. Οι συρμοί θα είναι ορατοί και απ’ έξω, αφού θα τοποθετηθούν υαλοπετάσματα. Συγκεκριμένα σχεδιάζεται η κατασκευή νέου στεγάστρου μέχρι την οδό Κωνσταντινουπόλεως ως συνέχεια του στεγάστρου του διατηρητέου κτιρίου.

Το στέγαστρο θα εκτείνεται επάνω από τις σιδηροδρομικές γραμμές, όπου θα αναπτυχθεί μέρος του εκθεσιακού χώρου, με βαγόνια και μηχανές επάνω στις ράγες. Ο χώρος περίπου 300 τετραγωνικών μέτρων που φιλοξενούσε τις αποσκευές θα γίνει εκθεσιακός χώρος και θα παραχωρείται για εκθέσεις και συνέδρια του ΟΣΕ ή του Δήμου Αθηναίων, ενώ στο κτίριο θα λειτουργήσουν εστιατόρια και καφετέριες για τους επισκέπτες. Αλλαγές προβλέπονται και στον εξωτερικό χώρο στον οποίο θα αναπτυχθούν χώροι πρασίνου.

Το περίτεχνο κτίριο, που παραμένει κλειστό εδώ και 11 χρόνια, έχει χαρακτηριστεί έργο τέχνης το 1985, καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα σιδηροδρομικής αρχιτεκτονικής στον ελλαδικό χώρο.

Πρόκειται για διώροφο κεντρικό κτίριο εκατέρωθεν του οποίου εκτείνονται δύο ισόγειες πτέρυγες, που καταλήγουν σε δύο ισόγεια κτίρια. Στην πίσω πλευρά του κτιρίου βρίσκεται η επιμήκης αποβάθρα.

Στον χώρο αναμένεται να μετεγκατασταθεί τμήμα ή και στο σύνολό της η διοίκηση της ΓΑΙΑΟΣΕν η οποία σήμερα βρίσκεται στην οδό Λιοσίων απέναντι από τον σταθμό υπεραστικών λεωφορείων.

Το ιστορικό
Ο αρχικός πυρήνας του κτιρίου του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πελοποννήσου οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1884-1889, βάσει σχεδίων ομάδας Γάλλων μηχανικών (που είχε μετακληθεί από τον τότε πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη), με επικεφαλής τον Alfred Rondel και υπεύθυνο αρχιμηχανικό των σιδηροδρόμων τον Abel Gotteland. Την τελική του μορφή, ωστόσο, ο σταθμός έλαβε μεταξύ των ετών 1912-1913. Εκατέρωθεν ενός διώροφου κεντρικού κτιρίου εκτείνονται δύο ισόγειες πτέρυγες, οι οποίες καταλήγουν αντιστοίχως σε δύο ισόγεια κτίρια, ομοιόμορφα προς το κεντρικό.

Τα κτίρια στεγάζονται με καμπυλωμένα μεταλλικά φύλλα που εδράζουν σε ξύλινο σκελετό, ενώ οι πτέρυγες καλύπτονται από δίρριχτη ξύλινη στέγη. Στο ισόγειο του κεντρικού κτιρίου βρίσκονταν οι θυρίδες εισιτηρίων και στον όροφό του τα ενδιαιτήματα και η τραπεζαρία του προσωπικού. Στη βόρεια πτέρυγα υπήρχε το γραφείο του σταθμάρχη, οι αίθουσες αναμονής και το καφενείο, ενώ στη νότια στεγάζονταν οι χώροι των αποσκευών και τα γραφεία του προσωπικού. Οι αίθουσες αναμονής φιλοξενούν μαρμάρινα τζάκια, μωσαϊκά με γεωμετρικά σχέδια και κρυστάλλινους πολυελαίους.

Η γενική δομή του χώρου (συμμετρία περί τον άξονα, παραστάδες, τρίγλυφα κ.τ.λ.) αποτελούν χαρακτηριστικά του νεοκλασικισμού, αλλά οι ιδιόρρυθμες καμπυλωτές στέγες των κτιρίων, η κεντρική είσοδος, τα στέγαστρα και το υπόλοιπο πλήθος των μεταλλικών στοιχείων, παραπέμπουν στην Art Nouveau, με τη μορφή που συναντάται και σε μια σειρά αντίστοιχων σταθμών του εξωτερικού εκείνη την εποχή, όπως της Κωνσταντινούπολης (1888-1890), της Μόσχας (1899-1900), της Τουλούζης (1903-1905), της Βάρνας (1908), κ.ά. Ο σταθμός τέθηκε εκτός λειτουργίας το 2005 και ανακαινίστηκε.

Νέος διαγωνισμός για τον σταθμό του Πειραιά
Ο νέος διαγωνισμός για το εμπορικό κέντρο στον σταθμό του Πειραιά αναμένεται να βγει «στον αέρα» προς το τέλος του 2016 και αφού ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους 6 έως 8 μήνες έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για τη χρήση γης και τους όρους δόμησης του χώρου.

Βάσει του αρχικού σχεδιασμού της ΓΑΙΑΟΣΕ, το κέντρο θα εκτείνεται σε τέσσερις ή πέντε ορόφους πάνω από την αποβάθρα και θα φιλοξενεί καταστήματα, εστιατόρια, αναψυκτήρια, συνεδριακούς χώρους, χώρους στάθμευσης κ.λπ. Ο προϋπολογισμός του έργου που θα δημιουργηθεί σε μια έκταση 37.000 τετραγωνικών μέτρων εντός οικοπέδου 15 στρεμμάτων, θα κυμανθεί μεταξύ 50-60 εκατομμυρίων ευρώ.

Αν και η σχετική προκήρυξη δεν έχει συνταχθεί ακόμα, εξετάζεται ο ανάδοχος να αναλάβει και τη διαχείριση του έργου για διάστημα τριάντα έως 50 ετών με δυνατότητα ανανέωσης. Διαγωνισμός για τη δημιουργία εμπορικού κέντρου στον υφιστάμενο σταθμό του Πειραιά είχε πραγματοποιηθεί και το 2009, χωρίς ωστόσο να προχωρήσει η υλοποίηση του έργου.