Για να σχηματίσουμε πληρέστερη εικόνα, για την ΒΙS ας ρίξουμε μια ματιά στο τι συμβαίνει σήμερα μ' αυτό το "πρώτο κτήνος" (First Beast), όπως είναι το διεθνές προσωνύμιο της εν λόγω "Τράπεζας των Τραπεζιτών" (σε περίπτωση που αναρωτιέστε, "δεύτερο κτήνος" είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο).Σήμερα, λοιπόν, η BIS παραμένει το κέντρο τού διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος αν και όσοι αντιτίθενται στην ύπαρξή της προτιμούν να την χαρακτηρίζουν ως επιχειρησιακό κέντρο τής διεθνούς των τοκογλύφων.
Με βάση το καταστατικό και τις διεθνείς συμφωνίες που έχουν υπογραφεί στο διάβα των χρόνων, η BIS δεν υπόκειται στο έλεγχο οποιασδήποτε κυβέρνησης του κόσμου και κανένα δικαστήριο του κόσμου δεν έχει αρμοδιότητα να κρίνει τις πράξεις και τις αποφάσεις της. Κατά συνέπεια, τόσο η έδρα (το 18όροφο κτήριο στην Βασιλεία) όσο και τα δυο υποκαταστήματα της BIS (Πόλη του Μεξικού και Χονγκ Κονγκ) θεωρούνται διεθνές έδαφος και καμμιά αστυνομία δεν έχει εξουσία ελέγχου σε όσα γίνονται μέσα σ' αυτά τα κτήρια. Επί πλέον, εφ' όσον η BIS είναι εκτός ελέγχου κάθε κυβέρνησης, εξυπακούεται ότι τα κέρδη της είναι αφορολόγητα.
Στην έδρα τής BIS στεγάζονται δυο "σώματα", τα οποία εποπτεύουν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και συντάσσουν τις περίφημες "Συμφωνίες της Βασιλείας". Πρόκειται για την Επιτροπή της Βασιλείας για την εποπτεία των τραπεζών (Basel Committee on Banking Supervision - BCBS) και για το Συμβούλιο χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (Financial Stability Board - FSB). Και τα δυο αυτά σώματα συνεδριάζουν στις απόλυτα οχυρωμένες αίθουσες της BIS, οι οποίες είναι τόσο καλά μονωμένες ώστε οποιαδήποτε υποκλοπή είναι αδύνατη. Δίπλα τους, συνεδριάζουν κι άλλες επιτροπές με ειδικώτερες εξουσίες, όπως η Επιτροπή παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος (Committee on the Global Financial System), η Επιτροπή πληρωμών και υποδομών της αγοράς (Committee on Payments and Market Infrastructures) και η Επιτροπή αγορών (Markets Committee).
Παράλληλα με όλες αυτές τις επιτροπές, κάθε δυο μήνες συνεδριάζει και η Ομάδα διακυβέρνησης κεντρικών τραπεζών (Central Bank Governance Group), όπου οι κεντρικοί τραπεζίτες ανταλλάσσουν απόψεις για την οργάνωση και την λειτουργία των τραπεζών τους. Η Ομάδα αποτελείται από εννέα διοικητές (εκ περιτροπής), οι οποίοι όμως λαμβάνουν υπ' όψη τους όλες τις πληροφορίες που συλλέγει κάθε δίμηνο η BIS από όλες τις τράπεζες-μέλη της. Από τα πρακτικά όλων των συνεδριάσεων που πραγματοποιούνται στον "Πύργο της Βασιλείας", δημοσιεύονται μόνον όσα αποσπάσματα κρίνει δημοσιεύσιμα η BIS.
Όμως, η βασική απασχόληση των περίπου εξακοσίων υπαλλήλων της BIS δεν είναι να οργανώνουν και να υπηρετούν τις συνεδριάσεις των παραπάνω επιτροπών αλλά να διαχειρίζονται χρήματα. Όλοι ξέρουμε ότι οι εμπορικές και οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης διατηρούν καταθέσεις στην ΕΚΤ, οι μεν ως εγγυήσεις οι δε ως αποθεματικά ασφαλείας. Έχετε, όμως, αναρωτηθεί ποτέ τι το κάνει η ΕΚΤ τόσο χρήμα; Φυσικά, το περισσότερο το διαχειρίζεται μόνη της αλλά θα πρέπει να διατηρεί κι αυτή ένα αποθεματικό ασφαλείας. Ε, λοιπόν, τόσο η ΕΚΤ όσο και η πολιτειακή Fed αλλά και οι άλλες κεντρικές τράπεζες-μέλη καταθέτουν τα αποθεματικά ασφαλείας τους στην BIS και εκείνη αναλαμβάνει να τα διαχειριστεί για λογαριασμό τους και καθ' υπόδειξή τους. Υπολογίζεται ότι η BIS διαχειρίζεται κατ' αυτόν τον τρόπο 200-300 δισ. δολλαρίων, από τα οποία καρπώνεται προμήθεια 2-3 δισ., ποσό που εγγυάται την οικονομική αυτάρκεια και την ανεξαρτησία της.
Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειώσουμε μια πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία. Όντας εκτός και υπεράνω κάθε ελέγχου, η BIS δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιεί ως νόμισμα ούτε το δολλάριο ούτε το ευρώ ούτε οποιοδήποτε άλλο νόμισμα. Χρησιμοποιεί μια ειδική μονάδα, την οποία σχεδίασε το 1969 το ΔΝΤ, το SDR (Special Drawing Right), η αξία του οποίου προκύπτει από ένα "καλάθι" πέντε νομισμάτων (πολιτειακό δολλάριο, κινεζικό ρενμινμπί, ιαπωνικό γιεν, βρεττανική λίρα και ευρώ) και η ισοτιμία του ορίζεται καθημερινά από το ΔΝΤ (σήμερα ισούται με 1,401130 δολλάρια).
Σύμφωνα με τα στοιχεία τού ισολογισμού που έκλεισε στις 31/3/2017 (το διαχειριστικό έτος της BIS αρχίζει την 1η Απριλίου και τελειώνει την 31η Μαρτίου της επόμενης χρονιάς), το ενεργητικό τής BIS φτάνει τα 242.248,40 εκατ. SDR (περίπου 340 δισ. δολλάρια) ενώ το μετοχικό της κεφάλαιο αγγίζει τα 700 εκατ. SDR (980 εκατ. δολλάρια). Τα κέρδη τής τελευταίας χρήσης έφτασαν τα 827,6 εκατ. SDR, ήτοι υπερδιπλάσια των 412,9 εκατ. SDR της προηγούμενης χρήσης.
Κάπου εδώ θα ολοκληρώσω, εκτιμώντας πως έχουμε πλέον σχηματίσει μια ικανοποιητική άποψη για το τι είναι και το πώς δουλεύει η BIS. Κλείνω, λοιπόν, με ένα κερασάκι.
Όπως έχουμε ήδη πει, από την πρωτοχρονιά μπαίνει σε εφαρμογή η συμφωνία Βασιλεία ΙΙΙ, βάσει του οποίου οι εμπορικές τράπεζες θα μπορούν πλέον να χορηγούν δάνεια "μόλις" 33πλάσια των εγγυήσεων που προσφέρουν αντί των 50πλασίων που προβλέπει η Βασιλεία ΙΙ. Η συμφωνία αυτή εγκρίθηκε το 2010 και ο εν λόγω περιορισμός προκάλεσε κύμα διαμαρτυριών εκ μέρους των εμπορικών τραπεζών. Μάλιστα, ο τότε διοικητής τής Ντώυτσε Μπανκ Γιόζεφ Άκερμαν (από το 2014 διοικητής της Τράπεζας Κύπρου) προειδοποίησε την BIS ότι αυτός ο περιορισμός θα οδηγήσει στην απώλεια δέκα εκατομμυρίων θέσεων εργασίας παγκοσμίως (!). Προφανώς, ο κύριος Άκερμαν δεν είχε ακούσει ότι το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό των παγκοσμίως χορηγούμενων δανείων δεν καταλήγει στην πραγματική οικονομία αλλά τζογάρεται στις χρηματαγορές.
Α! Ο Γιόζεφ Άκερμαν είναι αυτός που την 3/10/2010 απένειμε στον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου το βραβείο Quadriga 2010 στην κατηγορία "Δύναμη για Αλήθεια" για τις πολιτικές του επιλογές. Χαίρετε.
cogito ergo sum
