Η επίτευξη αυτού του στόχου είχε τεθεί και στην κοινή διακήρυξη που υπέγραψαν οι πρωθυπουργοί των δύο χωρών τον περασμένο Αύγουστο, με την οποία είχαν δεσμευτεί για την περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών μεταφορών, εμπορευματικών κέντρων και των διασυνδέσεών τους, δίνοντας «ιδιαίτερη έμφαση» σε πρώτη φάση στη σύνδεση Αλεξανδρούπολης - Ορμενίου / Σβίλενγκραντ - Μπουργκάς. Πρόκειται για ένα έργο που έχει ως στόχο, όπως προαναφέραμε, να ενώσει τη Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο Πέλαγος, παρακάμπτοντας την Τουρκία και τα Στενά του Βοσπόρου, δημιουργώντας νέες διεξόδους για την ενίσχυση των εμπορευματικών συναλλαγών με τις αγορές του Ευξείνου Πόντου και φυσικά με την τεράστια ρωσική αγορά.
«Fast track» διαδικασίες για την προσέλκυση κεφαλαίων
Κατά τη διάρκεια της προχτεσινής συνάντησης των αρμόδιων υπουργών των δύο χωρών, συμφωνήθηκε το υπό κατασκευή «πολυτροπικό» δίκτυο μεταφορών να επεκταθεί πέραν των λιμανιών της Βάρνας, του Μπουργκάς, της Καβάλας και της Αλεξανδρούπολης, και να συμπεριλάβει επίσης το λιμάνι του Ρούσε στον Δούναβη αλλά και τη Θεσσαλονίκη. Οι επίσημες ανακοινώσεις θα προκύψουν το αμέσως επόμενο διάστημα, οπότε θα υπογραφεί και σχετικό «μνημόνιο κατανόησης» μεταξύ των δύο πλευρών, αλλά ήδη εκφράζεται «έντονη αισιοδοξία» πως το εν λόγω έργο μπορεί να προσελκύσει σημαντικά επενδυτικά κεφάλαια από τη Μέση Ανατολή, την Κίνα και τη Ρωσία, αλλά και άλλους μεγάλους «παίκτες» που δραστηριοποιούνται στην κατασκευή και ανάπτυξη δικτύων μεταφορών και εμπορευματικών κέντρων.
Οι δύο υπουργοί συμφώνησαν επίσης το όλο έργο να προχωρά με διαδικασίες «fast track» ώστε να αποφευχθούν κατά το δυνατόν οι «περιττές γραφειοκρατικές διαδικασίες», αξιοποιώντας και οι δύο πλευρές τις λεγόμενες «υπηρεσίες μιας στάσης» για την έγκριση όλων των απαιτούμενων εγγράφων και αδειών. Στο «μνημόνιο κατανόησης» που θα συνυπογράψουν οι δύο πλευρές, εκτός από την πολιτική και στρατηγική σημασία του έργου για την οικονομική ανάπτυξη των δύο χωρών, αλλά και ευρύτερα για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών μεταφορικών εμπορευματικών δικτύων, θα επισημαίνεται παράλληλα και η πρόθεση των δύο χωρών να κινηθούν στην κατεύθυνση υλοποίησης ενιαίου έργου νέων σιδηροδρομικών αξόνων.
«Φιλόδοξα» σχέδια στην υπηρεσία του κεφαλαίου
Για την υλοποίηση του εν λόγω σχεδίου, σύμφωνα με όσα ανακοινώνονται από το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, προτεραιότητα δίνεται στην αναβάθμιση της γραμμής Αλεξανδρούπολη - Ορμένιο, με ηλεκτροκίνηση και στοχευμένες παρεμβάσεις σε συγκεκριμένα σημεία της γραμμής. Η σιδηροδρομική σύνδεση θα έχει συνολικό μήκος 187 χλμ. και αρχικό προϋπολογισμό 171 εκατ. ευρώ. Θα συνεχίζει στο βουλγαρικό έδαφος από το Σβίλενγκραντ στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα και από εκεί 150 χλμ. μέχρι το Πλοβντίφ (Φιλιππούπολη) και στη συνέχεια για ακόμη 272 χλμ. μέχρι το Μπουργκάς στη Μαύρη Θάλασσα. Επίσης προωθούνται ανάλογα έργα διασυνδέσεων και με το Ρούσε και τη Βάρνα.
Το έργο περιλαμβάνει επίσης την επέκταση των σιδηροδρομικών συνδέσεων με το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης και τη βιομηχανική της ζώνη, όπως επίσης και την οδική τους σύνδεση με την Εγνατία Οδό, έργα με επιπλέον προϋπολογισμό 50 εκατ. ευρώ. Η κατασκευή της σύνδεσης αυτής υπολογίζεται ότι θα αυξήσει τουλάχιστον κατά 30% την ταχύτητα των συρμών, ενώ θα αυξήσει ανάλογα και τον όγκο των διακινούμενων φορτίων.
Αντίστοιχα, η νέα ηλεκτροδοτούμενη σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκη - Καβάλα και στη συνέχεια στους Τοξότες Ξάνθης, συνολικού μήκους 147 χλμ., υπολογίζεται ότι θα μειώσει τους χρόνους μεταφορών έως και 50% και θα ενισχύσει τις «συνέργειες» μεταξύ των δύο λιμένων.
Το έργο θα αποτελεί έναν σημαντικό κρίκο στο ευρύτερο σχέδιο για την κατασκευή της «σιδηροδρομικής Εγνατίας», η οποία βέβαια ακόμη παραμένει σε επίπεδο σχεδιασμού. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα «φιλόδοξο» έργο, που θα απαιτήσει τεράστια κονδύλια για την ολοκλήρωσή του και πάνω σ' αυτό επενδύονται πολλά από τα τμήματα του κεφαλαίου που επιθυμούν διακαώς να μετατρέψουν την Ελλάδα «στον πιο σημαντικό ''παίκτη'' της Νοτιοανατολικής Ευρώπης» στον τομέα των μεταφορών.
Η «Σιδηροδρομική Εγνατία» θα επεκτείνει τη σύνδεση της Αλεξανδρούπολης με την Ηγουμενίτσα και κατά προέκταση τις αγορές της Μαύρης Θάλασσας με την Αδριατική, και βασική επιδίωξη των εμπνευστών της είναι να καταστεί η Ελλάδα ένα «συνεχές κέντρο εμπορευματικών κέντρων», καθώς θα συνδέει 4 λιμάνια, 6 αεροδρόμια και 4 κέντρα «logistics». Για το συγκεκριμένο έργο η Παγκόσμια Τράπεζα Επενδύσεων έχει αναλάβει να εκπονήσει «μελέτη βιωσιμότητας».
«Στρατηγικοί στόχοι», μέσα στα «στενά» των ανταγωνισμών
Αξίζει να σημειωθεί - σε άλλη μια υπόμνηση της στοχοπροσήλωσης όλων των αστικών κυβερνήσεων στα «στρατηγικής σημασίας» σχέδια του εγχώριου κεφαλαίου - πως αν και η σημερινή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ «τρέχει» την υλοποίηση του σχεδιασμού, το έργο βρίσκεται σε επίπεδο διαβουλεύσεων εδώ και αρκετά χρόνια, με την πρώτη διακήρυξη για την προώθηση του έργου από τα συναρμόδια υπουργεία των δύο χωρών να έχει υπογραφεί ήδη από τις 2 Δεκέμβρη του 2010.
Οπως επίσης δεν πρέπει να παραβλέπεται και το γεγονός ότι οι αρχικές «μελέτες βιωσιμότητας» που έχει συγχρηματοδοτήσει η ΕΕ σημειώνουν πως το προτεινόμενο έργο κατασκευής νέου «πολυτροπικού» εμπορευματικού διαδρόμου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας διατηρεί ένα «ιδιαίτερο ρόλο» στον συνολικότερο ευρωπαϊκό σχεδιασμό για την ανάπτυξη των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών (TEN-T).
Αλλωστε, είναι μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο που στην Ελλάδα προωθείται η ανάπτυξη των εγχώριων σιδηροδρόμων και τα τελευταία χρόνια εκτελείται ένα μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα από τον ΟΣΕ και την ΕΡΓΟΣΕ. Πολύ χονδρικά υπολογίζεται ότι από το νέο ΕΣΠΑ θα εκταμιευτούν 2 δισ. ευρώ και επιπλέον 1,5 δισ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά και 1 δισ. ευρώ ακόμη από το πρόγραμμα «Συνδέοντας την Ευρώπη», για τον εκσυγχρονισμό και των σιδηροδρομικών υποδομών, με γνώμονα πάντα τους στόχους του κεφαλαίου για την ανάδειξη της Ελλάδας σε κρίσιμο «κρίκο» των διευρωπαϊκών μεταφορών, και ιδιαίτερα στην περιοχή των Βαλκανίων.
Οι σχεδιασμοί αυτοί βέβαια περνάνε ανάμεσα από τις «Συμπληγάδες» ανταγωνιστικών επιχειρηματικών συμφερόντων και τους αντίστοιχους ανταγωνισμούς καπιταλιστικών κρατών και ιμπεριαλιστικών κέντρων στην περιοχή, για τη μοιρασιά των δρόμων μεταφοράς εμπορευμάτων αλλά και Ενέργειας.
Είναι χαρακτηριστικό ως προς αυτό ότι τα αρμόδια στελέχη του υπουργείου συχνά - πυκνά επισημαίνουν πως η οριστική υλοποίησή του εν λόγω σχεδίου θα είναι αποτέλεσμα «πολιτικής απόφασης», «δείχνοντας» εμμέσως πλην σαφώς στους μεγάλους ανταγωνισμούς που τρέχουν στην περιοχή.
Σε μελέτη του 2014 για το σχέδιο καταγραφόταν σχετικά πως «γενικά, η αναβάθμιση των διασυνοριακών τμημάτων και των ενδιάμεσων διαδρομών πρόσβασης έχουν καθυστερήσεις, είτε λόγω διαφορετικών απόψεων σχετικά με τις ανάγκες (...) είτε επειδή οι δυο χώρες δεν έχουν αυτά τα τμήματα ως προτεραιότητα. Επιπλέον, από ευρωπαϊκή οπτική γωνία, η ανάπτυξη του διαμετακομιστικού άξονα είναι αντικείμενο διαφορών τόσο σε ό,τι αφορά τους πολιτικούς στόχους που συνδέονται με τη διαδρομή, όσο και των ευρωπαϊκών κονδυλίων που διατίθενται. (...) Οποιαδήποτε ανάλυση για το μέλλον του άξονα πρέπει να παίρνει υπόψη το συνολικό πλαίσιο και έτσι να περιλαμβάνει τις διαδρομές προς τη Βόρεια Θάλασσα, τη Βαλτική, τη Μαύρη Θάλασσα και την Τουρκία (ειδικά με το άνοιγμα το τούνελ στον Βόσπορο, που είναι πιθανό να προσελκύσει σημαντική σιδηροδρομική κίνηση μεταξύ Τουρκίας και Κεντρικής Ευρώπης), καθώς και τις επιπτώσεις της ανάπτυξης της παράλληλης διαδρομής μέσω των Δυτικών Βαλκανίων».
Αν μη τι άλλο, οι αναφορές αυτές είναι αρκετά ενδεικτικές για τις «Συμπληγάδες» των ανταγωνισμών μέσα από τις οποίες περνάνε τα σχετικά σχέδια. Οι δυσκολίες, όπως και τα κίνητρα για την υλοποίηση του σχεδίου δημιουργίας εναλλακτικής εμπορευματικής οδού μεταξύ Αλεξανδρούπολης - Μπουργκάς, που θα προσπερνά τα στενά και τον τουρκικό έλεγχο, δεν είναι μόνο τεχνικού χαρακτήρα, απλά για τη «διευκόλυνση των εμπορευματικών ροών». Το επόμενο διάστημα, όταν θα υπάρξουν οι επίσημες ανακοινώσεις των δύο χωρών και θα αρχίσει να ξεδιπλώνεται και το επενδυτικό ενδιαφέρον, σίγουρα θα μετρηθούν και οι αντιδράσεις.
Είτε έτσι είτε αλλιώς πάντως, τα σχέδια αυτά αφήνουν σίγουρα «απ' έξω» τις εργατικές και λαϊκές ανάγκες, τόσο των εργαζομένων στις μεταφορές και στις υποδομές, όσο και ευρύτερα του λαού για ασφαλείς μεταφορές και φτηνά προϊόντα. Πολύ δε περισσότερο, οι ανταγωνισμοί για τα συμφέροντα του κεφαλαίου συσσωρεύουν επικίνδυνη ενέργεια για τους λαούς.
