Από τον Ριζοσπάστη
Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΥΓΕΙΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΣΤΗ ΜΕΓΓΕΝΗ ΤΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΕΡΔΟΥΣ
Σύμφωνα με στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για το 2016
I
|
Τουλάχιστον οχτώ θανατηφόρα εργατικά «ατυχήματα» καταγράφηκαν τις τελευταίες 40 μέρες,ενδεικτικό των μεγάλων κινδύνων που απειλούν την υγεία και τη ζωή των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς και στη ζούγκλα της αγοράς εργασίας.
Τα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ, υπηρεσία του υπουργείου Εργασίας αρμόδια για τα θέματα υγείας και ασφάλειας στην εργασία στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων) δείχνουν ότι κάθε χρόνο σημειώνονται χιλιάδες εργατικά «ατυχήματα», ενώ αύξηση καταγράφεται από το 2012 μέχρι σήμερα. Αύξηση παρουσιάζεται και στα θανατηφόρα από το 2014 και μετά.
Συγκεκριμένα, τα εργατικά «ατυχήματα», σύμφωνα με τα στοιχεία του ΣΕΠΕ, το 2010 ήταν 5.721, το 2011 ήταν 5.203, το 2012 ήταν 4.858, το 2013 ήταν 5.126, το 2014 ήταν 5.497, το 2015 ήταν 5.930 και το 2016 ήταν 6.515. Επίσης, το πρώτο τρίμηνο του 2017 παρατηρήθηκε αύξηση 15% σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2016 στα δηλωθέντα εργατικά δυστυχήματα.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τα θανατηφόρα, το 2010 ήταν 94, το 2011 ήταν 70, το 2012 ήταν 64, το 2013 ήταν 67, το 2014ήταν 63, το 2015 ήταν 67 και το 2016 έφτασαν τα 73. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η κυβέρνηση δεν έχει δημοσιοποιήσει επίσημα τις τρεις τελευταίες Εκθέσεις Πεπραγμένων του ΣΕΠΕ (2014, 2015 και 2016) και ορισμένα από τα στοιχεία που αφορούν τα εργατικά «ατυχήματα» βλέπουν το φως της δημοσιότητας ως διαρροές ή στο πλαίσιο δηλώσεων και συνεντεύξεων στελεχών του κρατικού μηχανισμού.
 |
Αυξάνονται οι παγίδες στη ζούγκλα της αγοράς εργασίας
Οι αντεργατικές αναδιαρθρώσεις που προωθούνται για τη διασφάλιση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του κεφαλαίου αυξάνουν την επικινδυνότητα και οδηγούν σε μεγαλύτερο αριθμό εργατικών «ατυχημάτων», ενώ έχουν ως αποτέλεσμα την ανεπανόρθωτη πρόωρη φθορά της υγείας των εργαζομένων.
Πλευρές των αναδιαρθρώσεων αυτών είναι, ενδεικτικά, η διευθέτηση του χρόνου εργασίας, η αύξηση του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, η αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, οι ελαστικές μορφές απασχόλησης, οι ιδιωτικοποιήσεις, οι μειώσεις προσωπικού, η εντατικοποίηση της εργασίας, η εργασία νέων και ανειδίκευτων εργαζομένων, η ανασφάλιστη εργασία, η εργασία μεταναστών.
Οι μειώσεις προσωπικού και η εντατικοποίηση της εργασίας, που είναι καθεστώς στην πλειοψηφία των επιχειρήσεων, αυξάνουν τους κινδύνους, ιδιαίτερα εκεί που υπάρχει πίεση για γρήγορη εκτέλεση των εργασιών. Η πίεση χρόνου, προκειμένου να επιτευχθούν υψηλοί ρυθμοί παραγωγής και εργασίας, σε συνδυασμό με την εργασιακή ανασφάλεια, οδηγούν σε ανασφαλείς πρακτικές εργασίας (π.χ. ακύρωση ασφαλιστικών διατάξεων στα μηχανήματα, μη τήρηση διαδικασιών ασφαλείας) και μείωση των απαιτήσεων των εργαζομένων για λήψη μέτρων ασφαλείας, με μοιραία πολλές φορές αποτελέσματα.
Ιδιαίτερα αυξημένοι είναι και οι κίνδυνοι ΥΑΕ και για τους μετανάστες εργαζόμενους, καθώς λόγω της εργασιακής ανασφάλειας είναι πιο ευάλωτοι στις πιέσεις της εργοδοσίας, ενώ συχνά τους ανατίθενται οι πιο επικίνδυνες δουλειές, χωρίς να λαμβάνονται ούτε τα στοιχειώδη μέτρα ασφάλειας. Αντίστοιχο και πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα υπάρχει με τους ανασφάλιστους εργαζόμενους, συχνά θύματα εργατικών ατυχημάτων.
Η κατάσταση στην Ελλάδα
Στη χώρα μας ήδη από τα προηγούμενα χρόνια, πριν την κρίση, για να εξασφαλιστεί φτηνότερη εργατική δύναμη στους εργοδότες και για να θωρακιστεί η ανταγωνιστικότητα των μονοπωλιακών ομίλων, υπήρξε συρρίκνωση της εφαρμογής ακόμη και στα στοιχειώδη μέτρα για την ΥΑΕ. Η κατάσταση επιδεινώθηκε πολύ την περίοδο της οικονομικής κρίσης.
Εξάλλου, ο ρόλος του αστικού κράτους για τη θωράκιση της καπιταλιστικής κερδοφορίας είναι καθοριστικός και στον τομέα της ΥΑΕ. Ετσι, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, υλοποιώντας τους άξονες της νέας στρατηγικής της ΕΕ για τις εργασιακές σχέσεις, την Κοινωνική Ασφάλιση και την ΥΑΕ, διατηρεί και επιδεινώνει τη σημερινή αρνητική κατάσταση.
Το ΣΕΠΕ είναι υποστελεχωμένο και με μεγάλες ελλείψεις σε υλικοτεχνική υποδομή. Στη σκόπιμη υπονόμευση των ελεγκτικών μηχανισμών πρέπει να προστεθεί και ο προσανατολισμός των ελέγχων μέσα από την ίδια τη νομοθεσία, που δεν εστιάζει στην εργοδοτική ευθύνη, αντίθετα προωθεί την ταξική συνεργασία. Ακόμη και στις περιπτώσεις που γίνονται έλεγχοι μετά από ένα «ατύχημα», υπάρχει προσπάθεια να μετατοπιστεί η εργοδοτική ευθύνη στις πλάτες των εργαζομένων, των τεχνικών ασφαλείας, των επιβλεπόντων μηχανικών ή άλλων εμπλεκόμενων.
Η απουσία ελέγχων και η προσπάθεια της εργοδοσίας να αποκρύψει τα εργατικά «ατυχήματα» έχουν ως αποτέλεσμα την ελλιπή καταγραφή των εργατικών «ατυχημάτων» στη χώρα μας. Στην ουσία τα στοιχεία που δημοσιεύονται είναι παραπλανητικά. Η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη όσον αφορά στις επαγγελματικές ασθένειες, που στην ουσία δεν καταγράφονται.
«Ζύγι» για την ΥΑΕ το καπιταλιστικό κέρδος
Η πρόοδος της επιστήμης και της τεχνικής δίνει τη δυνατότητα πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου. Ωστόσο, ο στόχος του κεφαλαίου να αυξήσει το ποσοστό κέρδους του οδηγεί σε μεγάλη υποβάθμιση την εφαρμογή μέτρων για την προστασία των εργαζομένων, ενώ ο ίδιος στόχος οδηγεί σε μειώσεις προσωπικού, απουσία προληπτικής συντήρησης, εντατικοποίηση εργασίας κ.ά., που αυξάνουν την επικινδυνότητα.
Στην καλύτερη περίπτωση, ο κεφαλαιοκράτης σταματά να παίρνει μέτρα ασφάλειας μόλις το «κόστος» πρόληψης ξεπεράσει το «κόστος» του εργατικού «ατυχήματος» ή της επαγγελματικής ασθένειας για τον ίδιο.
Η αντίληψη αυτή διατρέχει τη «Στρατηγική της ΕΕ για την ΥΑΕ 2014 - 2020» όπως και προηγούμενα ευρωενωσιακά στρατηγικά πλαίσια. Η αξιολόγηση της εξέλιξης των εργατικών «ατυχημάτων» και επαγγελματικών ασθενειών γίνεται με βασικό κριτήριο το κέρδος του κεφαλαίου. Από αυτή τη σκοπιά εξετάζονται η επίδρασή τους στην παραγωγικότητα, η απώλεια χρόνου εργασίας, η επιβάρυνση του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ εξειδικεύει αυτές τις κατευθύνσεις για τη χώρα μας, όπως αναδεικνύεται από τις προτάσεις που μέχρι σήμερα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, στο πλαίσιο της συζήτησης για την «Εθνική Στρατηγική για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία 2016 - 2020».
