Με αφορμή ένα απαράδεκτο άρθρο συναδέλφου της κίνησης σχετικά με την «εταιρική κουλτούρα !!!» (και στο οποίο ξέχασε να αναφέρει ότι εργάζεται σε διευθυντική θέση,) αλλά και με αφορμή τις ενέργειες εργοδοτικών συνδικαλιστών για...συμπόσια!!! με θέμα την ...εταιρική κουλτούρα παραθέτουμε ένα διαφορετικό και προφητικό άρθρο από το 2014 ..αντί «συμποσίου»..Στην υγειά σας....
Σε προηγούμενο τεύχος της ΚΟΜΕΠ δημοσιεύτηκε άρθρο της ΤΟ Βιομηχανίας, σε μια προσπάθεια να παρακολουθηθούν και να κωδικοποιηθούν ορισμένες βασικές αντιλήψεις των άλλων δυνάμεων και της εργοδοσίας και η επίδρασή τους στους εργαζoμένους, καθώς και στοιχεία της δράσης των άλλων δυνάμεων στους χώρους δουλειάς και στους κλάδους.
Παρουσιάστηκαν, μέσα από τη ζωντανή εμπειρία της Οργάνωσης στους κλάδους και στους εργασιακούς χώρους, αντιλήψεις και ιδεολογήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη ταξικής συνείδησης στους εργαζομένους, όπως η δήθεν «αναποτελεσματικότητα» των αγώνων και η ουτοπία της «ατομικής λύσης», το φόβητρο της ανεργίας ως όπλο επιβολής της ταξικής συνεργασίας, η «συνυπευθυνότητα» των εργαζομένων, η αυταπάτη για τον «εξανθρωπισμό» του καπιταλισμού και το «ανέφικτο» της πρότασης του Κόμματος, η εξομοίωση του ΚΚΕ με όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Παρουσιάστηκαν, ακόμα, ορισμένα στοιχεία που αφορούν τον τρόπο δράσης των άλλων δυνάμεων στους χώρους δουλειάς και στους κλάδους.
Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η σημερινή προσπάθεια συγκέντρωσης και κωδικοποίησης στοιχείων της παρέμβασης της εργοδοσίας και της επίδρασης των αστικών ιδεολογημάτων στους εργαζομένους.
Η παρέμβαση της εργοδοσίας στους εργαζομένους με όλους τους μηχανισμούς που διαθέτει είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα. κοινωνικά προβλήματα όπως εκδηλώνονται στο χώρο εργασίας, στον κλάδο κλπ.
Πρόκειται για πολύμορφη ιδεολογική δουλειά, με την οποία στηρίζει την προώθηση της αντεργατικής πολιτικής της, τη συκοφαντία και το χτύπημα των αγώνων. Αν ψάξει κανείς στις ιστοσελίδες και στα έντυπα μεγάλων επιχειρήσεων και ομίλων που δραστηριοποιούνται σε διάφορους βιομηχανικούς κλάδους, θα διαπιστώσει ότι έχουν στρατηγικό σχέδιο για την ιδεολογικοπολιτική τους παρέμβαση –όχι μόνο στους εργαζομένους τους, αλλά και ευρύτερα στους εργαζομένους και τα λαϊκά στρώματα, στις περιοχές που δρουν– που το επεξεργάζονται και το εξελίσσουν διαρκώς. Ο στόχος είναι να «ξεπλύνουν» στη συνείδηση των εργαζομένων και του λαού την καπιταλιστική βαρβαρότητα, να προβάλουν μια ψευδεπίγραφη, απολύτως πλασματική αντιπαράθεση του τύπου «οι καλές, δημιουργικές και παραγωγικές, ευαισθητοποιημένες επιχειρήσεις και η κακή ανάλγητη κυβέρνηση ή κράτος». Να πείσουν ότι το καπιταλιστικό σύστημα είναι αναντικατάστατο και μπορεί να εξελίσσεται, να λύνει τα προβλήματα, να εξασφαλίζει την πρόοδο και να δίνει αισιόδοξη προοπτική. Ότι γι’ αυτό απαιτείται να υπάρχει «κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσα στους εργαζομένους και την εργοδοσία».
Η ιδεολογική παρέμβαση της εργοδοσίας έχει καταρχάς υλική βάση και γίνεται σε δύο επίπεδα:
α. Στους εργαζομένους της ίδιας της επιχείρησης και
β. στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον στο πλαίσιο της λεγόμενης «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» (ΕΚΕ).
Α. ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΤΗΣ ΙΔΙΑΣ ΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ
Πολλές εταιρίες, μεγάλοι όμιλοι, φροντίζουν για την επιμόρφωση των εργαζομένων, εκπονούν προγράμματα για εκπαίδευση, σεμινάρια, επιδοτούν μεταπτυχιακά. Διαβάζουμε στις ιστοσελίδες ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ: «Ιδιαίτερη σημασία δίνεται από την εταιρία στο μορφωτικό επίπεδο των εργαζομένων της, καθώς αυτό αποτελεί βασικό προτέρημα έναντι του ανταγωνισμού», «η συνεχής παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης και ανάπτυξης στους εργαζομένους της αποτελεί θεμελιώδη δέσμευση της εταιρίας», «συνεχής ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των γνώσεων των εργαζομένων μέσω ενδοεπιχειρησιακών προγραμμάτων εκπαίδευσης και ανάπτυξης», «επισημαίνεται ότι η εταιρία επιδοτεί την επιμόρφωση των στελεχών της από διεθνώς αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά κέντρα». Αντίστοιχα ισχύουν και σε ΑΜΣΤΕΛ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΟΚΑ - ΚΟΛΑ, ΓΙΩΤΗΣ.
Όλες οι παραπάνω εταιρίες κάνουν επιπλέον παροχές για τους εργαζομένους και τις οικογένειές τους, όπως ασφαλιστικά προγράμματα, προγράμματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και προληπτικής ιατρικής, κατασκηνώσεις για τα παιδιά των εργαζομένων, βραβεύσεις παιδιών εργαζομένων που πέτυχαν στις πανελλαδικές, πριμ παραγωγικότητας, επιπλέον άδειες μητρότητας και πατρότητας κ.ά. Η ΠΕΠΣΙΚΟ προσφέρει κάθε χρόνο 250 υποτροφίες για τα παιδιά των πλήρους απασχόλησης εργαζομένων της σε όλο τον κόσμο. Η ΑΡΓΩ πρόσφερε έγκαιρα όλα τα σχολικά βιβλία στα παιδιά του προσωπικού της για τη σχολική χρονιά 2011-2012. Η ΜΠΕΡΙΝΓΚΕΡ και η ΦΑΡΜΑΤΕΝ οργανώνουν κατά καιρούς ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και αθλοπαιδιές για τους εργαζομένους. Η ΒΙΒΕΧΡΩΜ διοργάνωσε για τους εργαζομένους της ημερίδα με θέμα τις «διαπροσωπικές σχέσεις», με απώτερο στόχο «την αποτελεσματική ενδοεταιρική επικοινωνία και την υψηλή εργασιακή τους απόδοση». Για το ξεκίνημα του νέου διυλιστηρίου της στα ΕΛΠΕ Ελευσίνας, η εταιρία έδωσε πριμ μικτά 1200€ στους εργαζομένους παραγωγής Ελευσίνας, 1000€ στους εργαζομένους παραγωγής Ασπροπύργου και 500€ στους εργαζομένους στις υπόλοιπες υπηρεσίες.
Στην υλική βάση των παροχών στηρίζουν την κολακευτική προς τους εργαζομένους φρασεολογία που χρησιμοποιούν κατά κόρο. Στον κλάδο της Ενέργειας, στα έντυπα και στις ιστοσελίδες των μεγάλων ομίλων (ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) υπάρχει ξεχωριστή αναφορά στους εργαζομένους των επιχειρήσεων, με φράσεις: «Οι άνθρωποί μας», «το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί […] καθοριστικό παράγοντα», «επενδύοντας στους ανθρώπους μας», «για τους ανθρώπους μας», «σε αυτούς οφείλει την επιτυχημένη πορεία», «η εταιρική κουλτούρα είναι το στοιχείο που διασφαλίζει συνοχή και σύμπνοια στην πορεία ανάπτυξης μιας εταιρίας», «πιστεύουμε ότι η επίτευξη των επιχειρηματικών μας στόχων και το μέλλον της εταιρίας εξαρτώνται από τους ανθρώπους μας οι οποίοι αποτελούν την κινητήριο δύναμή μας», «οι δεξιότητές τους, αλλά και η προσωπική δέσμευσή τους συνιστούν ένα κρίσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα […] ιδιαίτερα σε έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται τόσο από υψηλή τεχνολογία όσο και από υψηλή ανταγωνιστικότητα», «το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί για τη ΜΕΤΚΑ (βλ. όμιλος ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) καθοριστικό παράγοντα της επιτυχίας των επιχειρησιακών στόχων και στρατηγικών της».
Αντίστοιχες αναφορές γίνονται και σε άλλους κλάδους, όπως χημική βιομηχανία (ΒΙΒΕΧΡΩΜ ΦΛΕΞΟΠΑΚ), φάρμακο (ΒΙΑΝΕΞ, ΦΑΡΜΑΤΕΝ, ΜΠΕΡΙΝΓΚΕΡ), τρόφιμα (TASTY). Σε τριμηνιαίο περιοδικό της, η TASTY προβάλλει συγκεκριμένους υπαλλήλους και τους «ευχαριστεί» για την προσφορά τους. Αρκετές τέτοιες εταιρίες (TASTY, ΤΖΕΝΕΣΙΣ ΦΑΡΜ, ΑΜΣΤΕΛ κ.ά.) βραβεύονται για το «καλό εργασιακό περιβάλλον», για τη «φροντίδα στο ανθρώπινο δυναμικό τους».
Στο πλαίσιο της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης (ΕΚΕ), διάφοροι επιχειρηματικοί όμιλοι αναπτύσσουν πλούσια δραστηριότητα, η οποία μάλιστα συνοψίζεται και διαφημίζεται σε ετήσιο επίπεδο σε ευπαρουσίαστα πολυσέλιδα έντυπα. Ορισμένα ενδεικτικά παραδείγματα:
ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ προσφέρουν οικονομικές παροχές σε ετήσια βάση σε όμορους δήμους, σε αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους, όπως: Άμεση χρηματική δωρεά στους δήμους για κάλυψη αναγκών. Χρηματοδότηση έργων (π.χ., για παιδικές χαρές). Χορηγίες για πολιτιστικά - αθλητικά δρώμενα. Χρηματοδότηση και υποστήριξη πρωταθλητών. Κάλυψη δαπανών θέρμανσης σε σχολεία, ΚΑΠΗ, νοσοκομεία, ανέργους και ιδρύματα. Υποστήριξη ιδρυμάτων, οικονομική βοήθεια σε άπορους φοιτητές. Εφαρμογή του κριτήριου της εντοπιότητας για τις προσλήψεις προσωπικού. Ενίσχυση των τοπικών επιχειρηματιών, με ανάθεση εργολαβιών και προμήθεια από αυτούς. Κάλυψη δαπανών συντήρησης οχημάτων πυροσβεστικής. Απευθείας χρηματοδότηση των εργατικών σωματείων.
Η ΒΙΒΕΧΡΩΜ έχει στο ενεργητικό της το βάψιμο του Γενικού Λύκειου Μάνδρας και του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ελευσίνας, τη στήριξη συλλόγου ατόμων με αναπηρία Δυτικής Αττικής, την εθελοντική αιμοδοσία σε συνεργασία με το Θριάσιο Νοσοκομείο, τη συλλογή παιχνιδιών, τροφίμων και παιδικών ρούχων για τα Χριστούγεννα.
Η ΚΡΑΦΤ συνεργάζεται όλο το χρόνο με κεντρικούς και τοπικούς φορείς για την υλοποίηση δράσεων «κοινωνικής ευαισθησίας», με χορηγίες σε νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία, φυλακές κ.ά.
Η ΑΡΓΩ πρόσφερε στον τοπικό σταθμό πυροσβεστικής του Κορωπίου ηλεκτρονικό εξοπλισμό και αναλώσιμο υλικό.
Η TASTY προσλαμβάνει, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα, παιδιά από το χωριό SOS μετά από το 18ο έτος της ηλικίας τους για απόκτηση γνώσης και προϋπηρεσίας σε πολυεθνική.
Η ΜΠΕΡΙΝΓΚΕΡ οργάνωσε το Πάσχα διανομή τροφίμων σε οικογένειες του Κορωπίου.
Η ΒΙΑΝΕΞ χρηματοδοτεί επιστημονικά σεμινάρια και διαθέτει βραβεία και υποτροφίες κάθε χρόνο.
Η ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ στηρίζει το κοινωνικό παντοπωλείο του δήμου Ασπροπύργου και χρηματοδοτεί σχολεία σε καπνοπαραγωγικές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας για αγορά πετρελαίου.
Αντίστοιχες δραστηριότητες επιδεικνύουν και άλλες εταιρίες, π.χ. ΦΑΓΕ, ΝΕΣΤΛΕ, ΓΙΩΤΗΣ.
Έντονη δραστηριότητα και παρεμβάσεις αναπτύσσουν όλες αυτές οι εταιρίες στο ζήτημα της «προστασίας του περιβάλλοντος» και της «οικολογικής συνείδησης». Οργανώνουν δράσεις εθελοντισμού μαζί με τους εργαζομένους για την προστασία του περιβάλλοντος (καθαρισμούς, δεντροφυτεύσεις), ενώ εφαρμόζουν μια σειρά μέτρα και καινοτομίες για τη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος.
Αυτή η πολύ καλά μελετημένη και σχεδιασμένη παρέμβαση της μεγαλοεργοδοσίας στους κλάδους της βιομηχανίας επιδρά σημαντικά στη συνείδηση των εργαζομένων.
Κρύβει το πραγματικό, βάρβαρο κι εκμεταλλευτικό πρόσωπο του καπιταλισμού. Πίσω από τα ιλουστρασιόν υλικά για την προστασία του περιβάλλοντος βρίσκεται το δηλητηριασμένο περιβάλλον του Θριασίου. Πίσω από τις εκδηλώσεις για την υγιεινή και ασφάλεια βρίσκονται οι δεκάδες νεκροί και οι εκατοντάδες ανάπηροι μέσα στους τόπους δουλειάς λόγω της έλλειψης μέτρων ασφαλείας και της εντατικοποίησης, βρίσκονται οι θάνατοι από καρκίνο και άλλες επαγγελματικές ασθένειες. Πίσω από τις εκδηλώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών βρίσκονται οι συνθήκες στρατοπέδων που επικρατούν στους εργασιακούς χώρους, τα εμπόδια στην πολιτική και συνδικαλιστική δράση, η εργοδοτική τρομοκρατία, οι απειλές και οι απολύσεις σε όποιον διεκδικήσει το δίκιο του.
Συσκοτίζει τις ταξικές ανειρήνευτες αντιθέσεις, ενισχύει τη λογική της σύμπλευσης των συμφερόντων της εταιρίας με αυτά των εργαζομένων, τη δημιουργία κλίματος ταξικής συνεργασίας και «ειρήνης».
Δημιουργεί αναστολές κι εχθρικό κλίμα απέναντι στην ανάγκη της οργάνωσης και του αγώνα, στα ταξικά συνδικάτα.
Διασπά την ενότητα της εργατικής τάξης.
Δυναμώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζομένων για το ποιος θα έχει «καλύτερη επίδοση στη δουλειά», με σύστημα βαθμολόγησης και προαγωγών, ποιος θα δώσει «το καλό παράδειγμα».
Τους σπρώχνει στο να παίρνουν ενεργά μέρος στον ανταγωνισμό με τις ανταγωνίστριες επιχειρήσεις, να ταυτίζονται με τον εργοδότη τους, σε όλα όσα συνοψίζονται στο «η επιχείρησή μας».
Ν’ αποδέχονται παθητικά τα διάφορα μέτρα που παίρνει ο επιχειρηματίας για την επιχείρησή του και η κυβέρνηση για όλες τις επιχειρήσεις. Επίσης, καλλιεργεί την αντίληψη του «τυχερού εργαζομένου» που διατηρεί τη θέση εργασίας του μέσα στις δύσκολες και αρνητικές σημερινές συνθήκες.
Αποσυνδέει την πολιτική από την οικονομία, αποκρύπτει τ’ αδιέξοδα του καπιταλισμού και δημιουργεί αυταπάτες περί δυνατοτήτων ανάπτυξης ή και καλύτερης διαχείρισης, διεξόδου, πάντα στο πλαίσιο του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος.
Δημιουργεί την εντύπωση ότι ο καπιταλισμός είναι αιώνιος και αδιαμφισβήτητος, το μόνο σύστημα που μπορεί να εγγυηθεί την πρόοδο και την εξέλιξη, άρα το ζητούμενο είναι η βελτίωσή του, η αναζήτηση λύσεων στο πλαίσιό του. Διαμορφώνει ακόμα πιο πρόσφορο έδαφος για να ριζώνει στο μυαλό των εργαζομένων είτε η σημερινή κυβερνητική προπαγάνδα περί «ανάπτυξης» και «νέου ξεκινήματος» είτε η προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ περί «αριστερής κυβέρνησης» και «φιλολαϊκής διαχείρισης», περί «παραγωγικών, υγιών και μη» επιχειρήσεων και τομέων, ουσιαστικά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Οι παρεμβάσεις των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων αποπροσανατολίζουν την εργατική τάξη από το κύριο πρόβλημα της εκμετάλλευσης, πλασάρουν τον εθελοντισμό που εντείνει την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης από το μεγάλο κεφάλαιο και μεταφέρει στις πλάτες της την ευθύνη των καπιταλιστών και του κράτους τους. Με τον εθελοντισμό, τις ΜΚΟ, τα κοινωνικά παντοπωλεία κ.ά. προσπαθούν να παρέμβουν στη δομή του εργατικού κινήματος και να την αλλοιώσουν, να περάσουν την αντίληψη δηλαδή ότι το ζήτημα της αλληλεγγύης δεν αποτελεί υπόθεση της οργανωμένης δράσης των εργαζομένων μέσα από τα εργατικά συνδικάτα, με οργανωμένες δραστηριότητες και πρωτοβουλίες, με μαχητικό, διεκδικητικό, ταξικό περιεχόμενο, αλλά μπορούν οι εργαζόμενοι να το εναποθέσουν στη «φιλανθρωπία» των επιχειρήσεων, των ΜΚΟ κλπ. Όλα αυτά υπηρετεί η λογική της ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε όλα τα ζητήματα και πεδία, σε αντιδιαστολή με την ευθύνη του κράτους.
Φυσικά δεν πρόκειται για πρωτόγνωρες παρεμβάσεις του κεφαλαίου, αλλά για εκσυγχρονισμένες μορφές παλιότερων, όπως οι δωρεές, οι φιλανθρωπίες.
Στη βάση αυτή αναπτύσσονται ιδεολογήματα. Από την παρέμβαση σε κινητοποιήσεις που ξέσπασαν στους χώρους δουλειάς το τελευταίο διάστημα, καθώς και από το άνοιγμα με την πολιτική πρόταση του Κόμματος που συζητιέται σε συσκέψεις, συγκεντρώσεις, περιοδείες, κατέγραψε τα σημαντικότερα συνθήματα - στόχους του κεφαλαίου και το βαθμό επίδρασής τους στους εργαζομένους.
Η κυβερνητική προπαγάνδα περί «ανάπτυξης», «νέας Ελλάδας της εξωστρέφειας, των επενδύσεων», «πάταξης της διαφθοράς».
Η εμβέλεια αυτών των αστικών στόχων στους εργαζομένους εξαρτάται κατά πολύ από την κατάσταση που υπάρχει στον κλάδο ή στην επιχείρηση που δουλεύουν και από το τι προβάλλει η εργοδοσία. Εκεί που υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα, π.χ., σε φαρμακευτικές επιχειρήσεις, σε τομείς της Ενέργειας, τα περί «ανάπτυξης» λειτουργούν καθησυχαστικά προς τους εργαζομένους. Σε κλάδους όπως τα τρόφιμα ή τα πετρέλαια είναι ενισχυμένο το αίσθημα του ανταγωνισμού, ότι η «ανάπτυξη» θα έρθει για τον καλύτερο και οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι πρέπει να συμβάλλουν σε αυτό.
Οι πραγματικές απώλειες των μισθωτών δεν προέρχονται μόνο από το ύψος των μισθών, αλλά και από τη μείωση της αγοραστικής δύναμής τους λόγω της εκτεταμένης εμπορευματοποίησης της Παιδείας, της Υγείας, των αρνητικών αλλαγών στην Πρόνοια, στις συντάξεις, τάση που δεν πρόκειται ν’ αλλάξει, ανεξάρτητα από τη φάση στον κύκλο της καπιταλιστικής οικονομίας, στον ανταγωνισμό και τη δυναμική όχι κάθε επιχείρησης και κλάδου, αλλά ολόκληρης της οικονομίας.
Σε αυτήν τη βάση οι ανάγκες των εργαζομένων και η ενότητά τους δεν κρίνεται από την πορεία της κάθε επιχείρησης, του κάθε κλάδου. Μόνο με τη βαθύτερη ιδεολογική παρέμβαση μπορεί να κατανοηθεί τουλάχιστον από μια πρωτοπορία ότι οι πρόσθετες θυσίες των εργαζομένων δεν είναι ο παράγοντας σωτηρίας μιας επιχείρησης από τους ανταγωνιστές της ή από την κρίση όταν έχει κάνει τον κύκλο της. Γι’ αυτό τελικά το πρόβλημα της ανεργίας αφορά όλους, όπως και η προοπτική της εξασφάλισης της εργασίας με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, την κοινωνική ιδιοκτησία και τον κεντρικό σχεδιασμό. Αυτή είναι η μόνη αποτελεσματική απάντηση στην ανεργία, ο σοσιαλισμός.
Επηρεάζει αρκετούς εργαζομένους σε όλους τους κλάδους. Εκδηλώνεται ιδιαίτερα με την αντιπαράθεση δημόσιου και ιδιωτικού τομέα κι επεκτείνεται στα φαινόμενα διαφθοράς.
Στηρίζεται στο ότι οι πελατειακές σχέσεις και η διαφθορά αντιμετωπίζονται ξεκομμένα και δεν κατανοούνται ως φαινόμενα βαθιά συνδεδεμένα με τον καπιταλισμό και τους πολιτικούς διαχειριστές του. Ότι το ίδιο το σύστημα που τα γεννά τα χρησιμοποιεί μετά ως όχημα για να υποσκάπτει την ενότητα των εργαζομένων και να περνά μέτρα σε βάρος τους. Οι εργαζόμενοι ενιαία πρέπει να υπερασπίζουν τις κατακτήσεις, τα δικαιώματά τους, το δικαίωμα στη δουλειά, να διεκδικούν την ικανοποίηση των αναγκών τους.
Το ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ή γενικότερα «αριστερής» κυβέρνησης.
Η σχετική συζήτηση στους χώρους δουλειάς γίνεται με τρόπο αντιφατικό. Από τη μια πλευρά φαίνεται ότι οι εργαζόμενοι δεν περιμένουν ότι θ’ αλλάξει τίποτα, «θα είναι μία από τα ίδια», και από την άλλη λένε «χειρότερα δε θα είναι, κάτι καλύτερο θα κάνει», παραδέχονται ότι κάνει παλινωδίες, αλλά «δεν υπάρχει άλλη λύση για να υπάρξει ανακούφιση», «να δοκιμάσουμε και, αν κάνει τα ίδια, δεν τον ξαναψηφίζουμε». Την ίδια στιγμή εκφράζεται και η απορία ότι, «αφού υπάρχει πλούτος σε αυτήν τη χώρα, γιατί δεν αξιοποιείται ώστε να πάρει κάτι και ο λαός;», καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι κάποια «άλλη» κυβέρνηση θα μπορέσει πιθανώς ν’ αξιοποιήσει τον πλούτο υπέρ του λαού.
Η ίδια η πραγματικότητα και οι μορφές διαχείρισης που έχουν εφαρμοστεί κι εναλλαχτεί στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο κι έχουν καταλήξει σε απώλειες για τους εργαζομένους και τα λαϊκά στρώματα δείχνουν το μέγεθος της αυταπάτης.
Ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ψηφίσει κάποιον άλλο νέο αντεργατικό νόμο, τα πράγματα θα χειροτερεύουν και μόνο από την εφαρμογή των νόμων που έχουν ψηφιστεί και τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ δε λέει ότι θα καταργήσει. Ίσα-ίσα, λέει όλο και πιο συχνά ότι, «λόγω της πολιτικής που ακολουθεί σήμερα η κυβέρνηση του μνημονίου, θα είναι δύσκολο ν’ αντιμετωπιστεί αύριο η κατάσταση». Επαναλαμβάνει, δηλαδή, με διαφορετικό τρόπο «το παραλάβαμε καμένη γη» του ΠΑΣΟΚ, με το οποίο για χρόνια εξαπατούνταν οι εργαζόμενοι. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ μπορεί να έχουν ιστορικές και ιδεολογικές διαφορές, να διαφοροποιούνται στο «μίγμα διαχείρισης», ταυτίζονται όμως στο στρατηγικό στόχο, στην υπεράσπιση των συμφερόντων του κεφαλαίου. Και οι δυνάμεις που απαρτίζουν σήμερα το ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν το Μάαστριχτ, έβαλαν πλάτη στην εφαρμογή των ελαστικών σχέσεων εργασίας, στην απελευθέρωση των αγορών, συνέπεια της οποίας είναι οι ιδιωτικοποιήσεις. Στηρίζουν την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα οι οποίες είναι ασυμβίβαστες με τα λαϊκά συμφέροντα, με την όποια «φιλολαϊκή» πολιτική. Η αστική τάξη το γνωρίζει αυτό κι έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν την ανησυχεί, ενώ διάφορα τμήματά της ήδη τον στηρίζουν ανοιχτά.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι δυνάμεις που «εμπιστεύεται» μέχρι σήμερα η πλειοψηφία του λαού δεν είναι ούτε πιο κατανοητές, ούτε πιο ξεκάθαρες, ούτε πιο μαχητικές από το ΚΚΕ. Η ιδιαίτερη μαστοριά τους στην πειθώ των μαζών είναι στοιχείο της ιδεολογικής και πολιτικής κυριαρχίας τους, του πειθαναγκασμού.
Η ζωή απέδειξε ότι το κίνημα δε βγήκε πιο ωφελημένο, πιο ισχυρό όταν το ΚΚΕ επιχείρησε να φτιάξει ένα «φιλολαϊκό σκαλοπάτι» ανάμεσα στην καπιταλιστική και στην εργατική εξουσία, συχνά πιεζόμενο από τις διαθέσεις των μαζών. Σήμερα το ΚΚΕ είναι πιο ώριμο πολιτικά, προγραμματικά και παλεύει αυτά τα συμπεράσματα να γίνουν υπόθεση των εργατικών και λαϊκών μαζών, να γίνουν δύναμη ανατροπής. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί και πρέπει να διευρυνθεί η συσπειρωμένη στο ΚΚΕ πρωτοπορία που το αναγνωρίζει όχι μόνο ως αναμφισβήτητη δύναμη υπεράσπισης των εργατικών και λαϊκών διεκδικήσεων και αγώνων, αλλά ως κόμμα-καθοδηγητή για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας, για το σοσιαλισμό.
Διάφορες άλλες απόψεις του οπορτουνισμού διαχέονται κι επιδρούν στους εργαζομένους, είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Τέτοια είναι το «όλοι μαζί», που παραπέμπει και σε «κυβέρνηση της Αριστεράς». Ή αντιλήψεις όπως «πού είναι το 1,5 εκατ. άνεργοι και δε βγαίνουν στο δρόμο;», «στην Ισπανία και στην Πορτογαλία γίνονται μεγάλες κινητοποιήσεις, εδώ γιατί όχι;», δηλαδή ότι το πρόβλημα στην κινητοποίηση είναι μόνο αριθμητικό και όχι ο προσανατολισμός, ο βαθμός της σύγκρουσης με την εργοδοσία. Αυτή η λογική δημιουργεί στην πορεία μεγαλύτερη απογοήτευση κι ενισχύει την αναποτελεσματικότητα. Η εξέλιξη των εξεγέρσεων σε Αίγυπτο - Τουρκία, πάνω στις οποίες υπερθεμάτιζε ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και οι πρόσφατες αιματηρές εξελίξεις στην Ουκρανία, είναι ζωντανό παράδειγμα της σημασίας που έχει η χειραφέτηση των εργαζομένων και της πάλης τους, ν’ αγωνίζονται για τα συμφέροντα της τάξης τους και όχι κάτω από ξένες σημαίες.
Τη δουλειά της εργοδοσίας και τη διαμόρφωση τέτοιων αντιλήψεων και ιδεολογημάτων υποβοηθά ο εργοδοτικός-κυβερνητικός συνδικαλισμός.
Όχι μόνο στηρίζει και προβάλλει αυτές τις αντιλήψεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις συμμετέχει ενεργά «ως συνδιοργανωτής». Στηρίζεται και αλληλοτροφοδοτείται με την ιδεολογική παρέμβαση των αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων.
Η κατεύθυνση των σωματείων, ταξική ή ενσωμάτωσης, φαίνεται ότι έχει σοβαρή επίδραση στη διαμόρφωση αντιλήψεων στους εργαζομένους.
Οι δυνάμεις του συμβιβασμού και της ενσωμάτωσης δρουν συνειδητά στο συνδικαλιστικό κίνημα και μπολιάζουν στους εργαζομένους τις εργοδοτικές και κυβερνητικές λογικές της διάκρισης των εργαζομένων σε κατηγορίες, της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της διαχείρισης, της κυβερνητικής εναλλαγής.
Προσανατολίζουν την πάλη των εργαζομένων σε αιτήματα της εργοδοσίας, όπως η επιδότηση του εργοδότη, η ενίσχυση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, το φθηνό ρεύμα στις χαλυβουργίες. Επηρεάζουν εργαζόμενους συνδικαλιστές που είναι άπειροι στην ταξική πάλη. Εκμεταλλεύονται τα όποια κενά ή αδυναμίες εμφανίζει η παρέμβαση των ταξικών δυνάμεων.
Ακολουθούν τις προσπάθειες αναμόρφωσης του πολιτικού συστήματος με τη δημιουργία «νέων» συνδικαλιστικών σχημάτων με τα ίδια παλιά κι επικίνδυνα για τους εργαζομένους υλικά. Τέτοια προσπάθεια αναμόρφωσης του εργοδοτικού-κυβερνητικού συνδικαλισμού αποτελεί η ίδρυση του ΜΕΤΑ.
Όλα αυτά αξιοποιούνται στο έπακρο από την εργοδοσία.
Στον αντίποδα, οι ταξικές δυνάμεις, οι κομμουνιστές, με την αταλάντευτη, σταθερή και οργανωμένη δράση τους, με κριτήριο τα συμφέροντα των εργαζομένων και μόνο, συμβάλλουν στην οργάνωση αγώνων με ταξικό προσανατολισμό, στο ξεπέρασμα εμποδίων και δυσκολιών και στο ατσάλωμα σημαντικού τμήματος εργαζομένων. Πρόκειται για ένα τμήμα εργαζομένων που δοκιμάζονται σε αγώνες, παλεύουν με σταθερή ταξική αντίληψη.
ΕΡΓΟΔΟΤΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ
Παρουσιάστηκαν, μέσα από τη ζωντανή εμπειρία της Οργάνωσης στους κλάδους και στους εργασιακούς χώρους, αντιλήψεις και ιδεολογήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη ταξικής συνείδησης στους εργαζομένους, όπως η δήθεν «αναποτελεσματικότητα» των αγώνων και η ουτοπία της «ατομικής λύσης», το φόβητρο της ανεργίας ως όπλο επιβολής της ταξικής συνεργασίας, η «συνυπευθυνότητα» των εργαζομένων, η αυταπάτη για τον «εξανθρωπισμό» του καπιταλισμού και το «ανέφικτο» της πρότασης του Κόμματος, η εξομοίωση του ΚΚΕ με όλα τα υπόλοιπα κόμματα. Παρουσιάστηκαν, ακόμα, ορισμένα στοιχεία που αφορούν τον τρόπο δράσης των άλλων δυνάμεων στους χώρους δουλειάς και στους κλάδους.
Στο πλαίσιο αυτό, εντάσσεται και η σημερινή προσπάθεια συγκέντρωσης και κωδικοποίησης στοιχείων της παρέμβασης της εργοδοσίας και της επίδρασης των αστικών ιδεολογημάτων στους εργαζομένους.
Η παρέμβαση της εργοδοσίας στους εργαζομένους με όλους τους μηχανισμούς που διαθέτει είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα. κοινωνικά προβλήματα όπως εκδηλώνονται στο χώρο εργασίας, στον κλάδο κλπ.
Πρόκειται για πολύμορφη ιδεολογική δουλειά, με την οποία στηρίζει την προώθηση της αντεργατικής πολιτικής της, τη συκοφαντία και το χτύπημα των αγώνων. Αν ψάξει κανείς στις ιστοσελίδες και στα έντυπα μεγάλων επιχειρήσεων και ομίλων που δραστηριοποιούνται σε διάφορους βιομηχανικούς κλάδους, θα διαπιστώσει ότι έχουν στρατηγικό σχέδιο για την ιδεολογικοπολιτική τους παρέμβαση –όχι μόνο στους εργαζομένους τους, αλλά και ευρύτερα στους εργαζομένους και τα λαϊκά στρώματα, στις περιοχές που δρουν– που το επεξεργάζονται και το εξελίσσουν διαρκώς. Ο στόχος είναι να «ξεπλύνουν» στη συνείδηση των εργαζομένων και του λαού την καπιταλιστική βαρβαρότητα, να προβάλουν μια ψευδεπίγραφη, απολύτως πλασματική αντιπαράθεση του τύπου «οι καλές, δημιουργικές και παραγωγικές, ευαισθητοποιημένες επιχειρήσεις και η κακή ανάλγητη κυβέρνηση ή κράτος». Να πείσουν ότι το καπιταλιστικό σύστημα είναι αναντικατάστατο και μπορεί να εξελίσσεται, να λύνει τα προβλήματα, να εξασφαλίζει την πρόοδο και να δίνει αισιόδοξη προοπτική. Ότι γι’ αυτό απαιτείται να υπάρχει «κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσα στους εργαζομένους και την εργοδοσία».
Η ιδεολογική παρέμβαση της εργοδοσίας έχει καταρχάς υλική βάση και γίνεται σε δύο επίπεδα:
α. Στους εργαζομένους της ίδιας της επιχείρησης και
β. στο ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον στο πλαίσιο της λεγόμενης «εταιρικής κοινωνικής ευθύνης» (ΕΚΕ).
ΟΙ ΥΛΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗΣ
Πολλές εταιρίες, μεγάλοι όμιλοι, φροντίζουν για την επιμόρφωση των εργαζομένων, εκπονούν προγράμματα για εκπαίδευση, σεμινάρια, επιδοτούν μεταπτυχιακά. Διαβάζουμε στις ιστοσελίδες ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ: «Ιδιαίτερη σημασία δίνεται από την εταιρία στο μορφωτικό επίπεδο των εργαζομένων της, καθώς αυτό αποτελεί βασικό προτέρημα έναντι του ανταγωνισμού», «η συνεχής παροχή ευκαιριών εκπαίδευσης και ανάπτυξης στους εργαζομένους της αποτελεί θεμελιώδη δέσμευση της εταιρίας», «συνεχής ανάπτυξη των δεξιοτήτων και των γνώσεων των εργαζομένων μέσω ενδοεπιχειρησιακών προγραμμάτων εκπαίδευσης και ανάπτυξης», «επισημαίνεται ότι η εταιρία επιδοτεί την επιμόρφωση των στελεχών της από διεθνώς αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά κέντρα». Αντίστοιχα ισχύουν και σε ΑΜΣΤΕΛ, ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΟΚΑ - ΚΟΛΑ, ΓΙΩΤΗΣ.
Όλες οι παραπάνω εταιρίες κάνουν επιπλέον παροχές για τους εργαζομένους και τις οικογένειές τους, όπως ασφαλιστικά προγράμματα, προγράμματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και προληπτικής ιατρικής, κατασκηνώσεις για τα παιδιά των εργαζομένων, βραβεύσεις παιδιών εργαζομένων που πέτυχαν στις πανελλαδικές, πριμ παραγωγικότητας, επιπλέον άδειες μητρότητας και πατρότητας κ.ά. Η ΠΕΠΣΙΚΟ προσφέρει κάθε χρόνο 250 υποτροφίες για τα παιδιά των πλήρους απασχόλησης εργαζομένων της σε όλο τον κόσμο. Η ΑΡΓΩ πρόσφερε έγκαιρα όλα τα σχολικά βιβλία στα παιδιά του προσωπικού της για τη σχολική χρονιά 2011-2012. Η ΜΠΕΡΙΝΓΚΕΡ και η ΦΑΡΜΑΤΕΝ οργανώνουν κατά καιρούς ψυχαγωγικές εκδηλώσεις και αθλοπαιδιές για τους εργαζομένους. Η ΒΙΒΕΧΡΩΜ διοργάνωσε για τους εργαζομένους της ημερίδα με θέμα τις «διαπροσωπικές σχέσεις», με απώτερο στόχο «την αποτελεσματική ενδοεταιρική επικοινωνία και την υψηλή εργασιακή τους απόδοση». Για το ξεκίνημα του νέου διυλιστηρίου της στα ΕΛΠΕ Ελευσίνας, η εταιρία έδωσε πριμ μικτά 1200€ στους εργαζομένους παραγωγής Ελευσίνας, 1000€ στους εργαζομένους παραγωγής Ασπροπύργου και 500€ στους εργαζομένους στις υπόλοιπες υπηρεσίες.
Στην υλική βάση των παροχών στηρίζουν την κολακευτική προς τους εργαζομένους φρασεολογία που χρησιμοποιούν κατά κόρο. Στον κλάδο της Ενέργειας, στα έντυπα και στις ιστοσελίδες των μεγάλων ομίλων (ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) υπάρχει ξεχωριστή αναφορά στους εργαζομένους των επιχειρήσεων, με φράσεις: «Οι άνθρωποί μας», «το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί […] καθοριστικό παράγοντα», «επενδύοντας στους ανθρώπους μας», «για τους ανθρώπους μας», «σε αυτούς οφείλει την επιτυχημένη πορεία», «η εταιρική κουλτούρα είναι το στοιχείο που διασφαλίζει συνοχή και σύμπνοια στην πορεία ανάπτυξης μιας εταιρίας», «πιστεύουμε ότι η επίτευξη των επιχειρηματικών μας στόχων και το μέλλον της εταιρίας εξαρτώνται από τους ανθρώπους μας οι οποίοι αποτελούν την κινητήριο δύναμή μας», «οι δεξιότητές τους, αλλά και η προσωπική δέσμευσή τους συνιστούν ένα κρίσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα […] ιδιαίτερα σε έναν κλάδο που χαρακτηρίζεται τόσο από υψηλή τεχνολογία όσο και από υψηλή ανταγωνιστικότητα», «το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί για τη ΜΕΤΚΑ (βλ. όμιλος ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ) καθοριστικό παράγοντα της επιτυχίας των επιχειρησιακών στόχων και στρατηγικών της».
Αντίστοιχες αναφορές γίνονται και σε άλλους κλάδους, όπως χημική βιομηχανία (ΒΙΒΕΧΡΩΜ ΦΛΕΞΟΠΑΚ), φάρμακο (ΒΙΑΝΕΞ, ΦΑΡΜΑΤΕΝ, ΜΠΕΡΙΝΓΚΕΡ), τρόφιμα (TASTY). Σε τριμηνιαίο περιοδικό της, η TASTY προβάλλει συγκεκριμένους υπαλλήλους και τους «ευχαριστεί» για την προσφορά τους. Αρκετές τέτοιες εταιρίες (TASTY, ΤΖΕΝΕΣΙΣ ΦΑΡΜ, ΑΜΣΤΕΛ κ.ά.) βραβεύονται για το «καλό εργασιακό περιβάλλον», για τη «φροντίδα στο ανθρώπινο δυναμικό τους».
Β. ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΕΥΡΥΤΕΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ
ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ, ΕΛΠΕ, ΔΕΗ, ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ προσφέρουν οικονομικές παροχές σε ετήσια βάση σε όμορους δήμους, σε αθλητικούς και πολιτιστικούς συλλόγους, όπως: Άμεση χρηματική δωρεά στους δήμους για κάλυψη αναγκών. Χρηματοδότηση έργων (π.χ., για παιδικές χαρές). Χορηγίες για πολιτιστικά - αθλητικά δρώμενα. Χρηματοδότηση και υποστήριξη πρωταθλητών. Κάλυψη δαπανών θέρμανσης σε σχολεία, ΚΑΠΗ, νοσοκομεία, ανέργους και ιδρύματα. Υποστήριξη ιδρυμάτων, οικονομική βοήθεια σε άπορους φοιτητές. Εφαρμογή του κριτήριου της εντοπιότητας για τις προσλήψεις προσωπικού. Ενίσχυση των τοπικών επιχειρηματιών, με ανάθεση εργολαβιών και προμήθεια από αυτούς. Κάλυψη δαπανών συντήρησης οχημάτων πυροσβεστικής. Απευθείας χρηματοδότηση των εργατικών σωματείων.
Η ΒΙΒΕΧΡΩΜ έχει στο ενεργητικό της το βάψιμο του Γενικού Λύκειου Μάνδρας και του 5ου Δημοτικού Σχολείου Ελευσίνας, τη στήριξη συλλόγου ατόμων με αναπηρία Δυτικής Αττικής, την εθελοντική αιμοδοσία σε συνεργασία με το Θριάσιο Νοσοκομείο, τη συλλογή παιχνιδιών, τροφίμων και παιδικών ρούχων για τα Χριστούγεννα.
Η ΚΡΑΦΤ συνεργάζεται όλο το χρόνο με κεντρικούς και τοπικούς φορείς για την υλοποίηση δράσεων «κοινωνικής ευαισθησίας», με χορηγίες σε νοσοκομεία, γηροκομεία, σχολεία, φυλακές κ.ά.
Η ΑΡΓΩ πρόσφερε στον τοπικό σταθμό πυροσβεστικής του Κορωπίου ηλεκτρονικό εξοπλισμό και αναλώσιμο υλικό.
Η TASTY προσλαμβάνει, έστω και για μικρά χρονικά διαστήματα, παιδιά από το χωριό SOS μετά από το 18ο έτος της ηλικίας τους για απόκτηση γνώσης και προϋπηρεσίας σε πολυεθνική.
Η ΜΠΕΡΙΝΓΚΕΡ οργάνωσε το Πάσχα διανομή τροφίμων σε οικογένειες του Κορωπίου.
Η ΒΙΑΝΕΞ χρηματοδοτεί επιστημονικά σεμινάρια και διαθέτει βραβεία και υποτροφίες κάθε χρόνο.
Η ΠΑΠΑΣΤΡΑΤΟΣ στηρίζει το κοινωνικό παντοπωλείο του δήμου Ασπροπύργου και χρηματοδοτεί σχολεία σε καπνοπαραγωγικές περιοχές της Βόρειας Ελλάδας για αγορά πετρελαίου.
Αντίστοιχες δραστηριότητες επιδεικνύουν και άλλες εταιρίες, π.χ. ΦΑΓΕ, ΝΕΣΤΛΕ, ΓΙΩΤΗΣ.
Έντονη δραστηριότητα και παρεμβάσεις αναπτύσσουν όλες αυτές οι εταιρίες στο ζήτημα της «προστασίας του περιβάλλοντος» και της «οικολογικής συνείδησης». Οργανώνουν δράσεις εθελοντισμού μαζί με τους εργαζομένους για την προστασία του περιβάλλοντος (καθαρισμούς, δεντροφυτεύσεις), ενώ εφαρμόζουν μια σειρά μέτρα και καινοτομίες για τη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος.
Αυτή η πολύ καλά μελετημένη και σχεδιασμένη παρέμβαση της μεγαλοεργοδοσίας στους κλάδους της βιομηχανίας επιδρά σημαντικά στη συνείδηση των εργαζομένων.
Κρύβει το πραγματικό, βάρβαρο κι εκμεταλλευτικό πρόσωπο του καπιταλισμού. Πίσω από τα ιλουστρασιόν υλικά για την προστασία του περιβάλλοντος βρίσκεται το δηλητηριασμένο περιβάλλον του Θριασίου. Πίσω από τις εκδηλώσεις για την υγιεινή και ασφάλεια βρίσκονται οι δεκάδες νεκροί και οι εκατοντάδες ανάπηροι μέσα στους τόπους δουλειάς λόγω της έλλειψης μέτρων ασφαλείας και της εντατικοποίησης, βρίσκονται οι θάνατοι από καρκίνο και άλλες επαγγελματικές ασθένειες. Πίσω από τις εκδηλώσεις για τα δικαιώματα των γυναικών και των παιδιών βρίσκονται οι συνθήκες στρατοπέδων που επικρατούν στους εργασιακούς χώρους, τα εμπόδια στην πολιτική και συνδικαλιστική δράση, η εργοδοτική τρομοκρατία, οι απειλές και οι απολύσεις σε όποιον διεκδικήσει το δίκιο του.
Συσκοτίζει τις ταξικές ανειρήνευτες αντιθέσεις, ενισχύει τη λογική της σύμπλευσης των συμφερόντων της εταιρίας με αυτά των εργαζομένων, τη δημιουργία κλίματος ταξικής συνεργασίας και «ειρήνης».
Δημιουργεί αναστολές κι εχθρικό κλίμα απέναντι στην ανάγκη της οργάνωσης και του αγώνα, στα ταξικά συνδικάτα.
Διασπά την ενότητα της εργατικής τάξης.
Δυναμώνει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εργαζομένων για το ποιος θα έχει «καλύτερη επίδοση στη δουλειά», με σύστημα βαθμολόγησης και προαγωγών, ποιος θα δώσει «το καλό παράδειγμα».
Τους σπρώχνει στο να παίρνουν ενεργά μέρος στον ανταγωνισμό με τις ανταγωνίστριες επιχειρήσεις, να ταυτίζονται με τον εργοδότη τους, σε όλα όσα συνοψίζονται στο «η επιχείρησή μας».
Ν’ αποδέχονται παθητικά τα διάφορα μέτρα που παίρνει ο επιχειρηματίας για την επιχείρησή του και η κυβέρνηση για όλες τις επιχειρήσεις. Επίσης, καλλιεργεί την αντίληψη του «τυχερού εργαζομένου» που διατηρεί τη θέση εργασίας του μέσα στις δύσκολες και αρνητικές σημερινές συνθήκες.
Αποσυνδέει την πολιτική από την οικονομία, αποκρύπτει τ’ αδιέξοδα του καπιταλισμού και δημιουργεί αυταπάτες περί δυνατοτήτων ανάπτυξης ή και καλύτερης διαχείρισης, διεξόδου, πάντα στο πλαίσιο του υπάρχοντος καπιταλιστικού συστήματος.
Δημιουργεί την εντύπωση ότι ο καπιταλισμός είναι αιώνιος και αδιαμφισβήτητος, το μόνο σύστημα που μπορεί να εγγυηθεί την πρόοδο και την εξέλιξη, άρα το ζητούμενο είναι η βελτίωσή του, η αναζήτηση λύσεων στο πλαίσιό του. Διαμορφώνει ακόμα πιο πρόσφορο έδαφος για να ριζώνει στο μυαλό των εργαζομένων είτε η σημερινή κυβερνητική προπαγάνδα περί «ανάπτυξης» και «νέου ξεκινήματος» είτε η προπαγάνδα του ΣΥΡΙΖΑ περί «αριστερής κυβέρνησης» και «φιλολαϊκής διαχείρισης», περί «παραγωγικών, υγιών και μη» επιχειρήσεων και τομέων, ουσιαστικά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος, της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης.
Οι παρεμβάσεις των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων αποπροσανατολίζουν την εργατική τάξη από το κύριο πρόβλημα της εκμετάλλευσης, πλασάρουν τον εθελοντισμό που εντείνει την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης από το μεγάλο κεφάλαιο και μεταφέρει στις πλάτες της την ευθύνη των καπιταλιστών και του κράτους τους. Με τον εθελοντισμό, τις ΜΚΟ, τα κοινωνικά παντοπωλεία κ.ά. προσπαθούν να παρέμβουν στη δομή του εργατικού κινήματος και να την αλλοιώσουν, να περάσουν την αντίληψη δηλαδή ότι το ζήτημα της αλληλεγγύης δεν αποτελεί υπόθεση της οργανωμένης δράσης των εργαζομένων μέσα από τα εργατικά συνδικάτα, με οργανωμένες δραστηριότητες και πρωτοβουλίες, με μαχητικό, διεκδικητικό, ταξικό περιεχόμενο, αλλά μπορούν οι εργαζόμενοι να το εναποθέσουν στη «φιλανθρωπία» των επιχειρήσεων, των ΜΚΟ κλπ. Όλα αυτά υπηρετεί η λογική της ιδιωτικής πρωτοβουλίας σε όλα τα ζητήματα και πεδία, σε αντιδιαστολή με την ευθύνη του κράτους.
Φυσικά δεν πρόκειται για πρωτόγνωρες παρεμβάσεις του κεφαλαίου, αλλά για εκσυγχρονισμένες μορφές παλιότερων, όπως οι δωρεές, οι φιλανθρωπίες.
Στη βάση αυτή αναπτύσσονται ιδεολογήματα. Από την παρέμβαση σε κινητοποιήσεις που ξέσπασαν στους χώρους δουλειάς το τελευταίο διάστημα, καθώς και από το άνοιγμα με την πολιτική πρόταση του Κόμματος που συζητιέται σε συσκέψεις, συγκεντρώσεις, περιοδείες, κατέγραψε τα σημαντικότερα συνθήματα - στόχους του κεφαλαίου και το βαθμό επίδρασής τους στους εργαζομένους.
ΣΤΟΧΟΙ - ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ
Η κυβερνητική προπαγάνδα περί «ανάπτυξης», «νέας Ελλάδας της εξωστρέφειας, των επενδύσεων», «πάταξης της διαφθοράς».
Η εμβέλεια αυτών των αστικών στόχων στους εργαζομένους εξαρτάται κατά πολύ από την κατάσταση που υπάρχει στον κλάδο ή στην επιχείρηση που δουλεύουν και από το τι προβάλλει η εργοδοσία. Εκεί που υπάρχει αυξημένη δραστηριότητα, π.χ., σε φαρμακευτικές επιχειρήσεις, σε τομείς της Ενέργειας, τα περί «ανάπτυξης» λειτουργούν καθησυχαστικά προς τους εργαζομένους. Σε κλάδους όπως τα τρόφιμα ή τα πετρέλαια είναι ενισχυμένο το αίσθημα του ανταγωνισμού, ότι η «ανάπτυξη» θα έρθει για τον καλύτερο και οι εργαζόμενοι θεωρούν ότι πρέπει να συμβάλλουν σε αυτό.
Οι πραγματικές απώλειες των μισθωτών δεν προέρχονται μόνο από το ύψος των μισθών, αλλά και από τη μείωση της αγοραστικής δύναμής τους λόγω της εκτεταμένης εμπορευματοποίησης της Παιδείας, της Υγείας, των αρνητικών αλλαγών στην Πρόνοια, στις συντάξεις, τάση που δεν πρόκειται ν’ αλλάξει, ανεξάρτητα από τη φάση στον κύκλο της καπιταλιστικής οικονομίας, στον ανταγωνισμό και τη δυναμική όχι κάθε επιχείρησης και κλάδου, αλλά ολόκληρης της οικονομίας.
Σε αυτήν τη βάση οι ανάγκες των εργαζομένων και η ενότητά τους δεν κρίνεται από την πορεία της κάθε επιχείρησης, του κάθε κλάδου. Μόνο με τη βαθύτερη ιδεολογική παρέμβαση μπορεί να κατανοηθεί τουλάχιστον από μια πρωτοπορία ότι οι πρόσθετες θυσίες των εργαζομένων δεν είναι ο παράγοντας σωτηρίας μιας επιχείρησης από τους ανταγωνιστές της ή από την κρίση όταν έχει κάνει τον κύκλο της. Γι’ αυτό τελικά το πρόβλημα της ανεργίας αφορά όλους, όπως και η προοπτική της εξασφάλισης της εργασίας με την κατάργηση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, την κοινωνική ιδιοκτησία και τον κεντρικό σχεδιασμό. Αυτή είναι η μόνη αποτελεσματική απάντηση στην ανεργία, ο σοσιαλισμός.
Η κυβερνητική προπαγάνδα για τους «βολεμένους και τα διάφορα σκάνδαλα».
Στηρίζεται στο ότι οι πελατειακές σχέσεις και η διαφθορά αντιμετωπίζονται ξεκομμένα και δεν κατανοούνται ως φαινόμενα βαθιά συνδεδεμένα με τον καπιταλισμό και τους πολιτικούς διαχειριστές του. Ότι το ίδιο το σύστημα που τα γεννά τα χρησιμοποιεί μετά ως όχημα για να υποσκάπτει την ενότητα των εργαζομένων και να περνά μέτρα σε βάρος τους. Οι εργαζόμενοι ενιαία πρέπει να υπερασπίζουν τις κατακτήσεις, τα δικαιώματά τους, το δικαίωμα στη δουλειά, να διεκδικούν την ικανοποίηση των αναγκών τους.
Το ενδεχόμενο κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ ή γενικότερα «αριστερής» κυβέρνησης.
Η σχετική συζήτηση στους χώρους δουλειάς γίνεται με τρόπο αντιφατικό. Από τη μια πλευρά φαίνεται ότι οι εργαζόμενοι δεν περιμένουν ότι θ’ αλλάξει τίποτα, «θα είναι μία από τα ίδια», και από την άλλη λένε «χειρότερα δε θα είναι, κάτι καλύτερο θα κάνει», παραδέχονται ότι κάνει παλινωδίες, αλλά «δεν υπάρχει άλλη λύση για να υπάρξει ανακούφιση», «να δοκιμάσουμε και, αν κάνει τα ίδια, δεν τον ξαναψηφίζουμε». Την ίδια στιγμή εκφράζεται και η απορία ότι, «αφού υπάρχει πλούτος σε αυτήν τη χώρα, γιατί δεν αξιοποιείται ώστε να πάρει κάτι και ο λαός;», καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι κάποια «άλλη» κυβέρνηση θα μπορέσει πιθανώς ν’ αξιοποιήσει τον πλούτο υπέρ του λαού.
Η ίδια η πραγματικότητα και οι μορφές διαχείρισης που έχουν εφαρμοστεί κι εναλλαχτεί στην Ελλάδα και σε όλο τον κόσμο κι έχουν καταλήξει σε απώλειες για τους εργαζομένους και τα λαϊκά στρώματα δείχνουν το μέγεθος της αυταπάτης.
Ακόμα και αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ψηφίσει κάποιον άλλο νέο αντεργατικό νόμο, τα πράγματα θα χειροτερεύουν και μόνο από την εφαρμογή των νόμων που έχουν ψηφιστεί και τους οποίους ο ΣΥΡΙΖΑ δε λέει ότι θα καταργήσει. Ίσα-ίσα, λέει όλο και πιο συχνά ότι, «λόγω της πολιτικής που ακολουθεί σήμερα η κυβέρνηση του μνημονίου, θα είναι δύσκολο ν’ αντιμετωπιστεί αύριο η κατάσταση». Επαναλαμβάνει, δηλαδή, με διαφορετικό τρόπο «το παραλάβαμε καμένη γη» του ΠΑΣΟΚ, με το οποίο για χρόνια εξαπατούνταν οι εργαζόμενοι. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΝΔ μπορεί να έχουν ιστορικές και ιδεολογικές διαφορές, να διαφοροποιούνται στο «μίγμα διαχείρισης», ταυτίζονται όμως στο στρατηγικό στόχο, στην υπεράσπιση των συμφερόντων του κεφαλαίου. Και οι δυνάμεις που απαρτίζουν σήμερα το ΣΥΡΙΖΑ ψήφισαν το Μάαστριχτ, έβαλαν πλάτη στην εφαρμογή των ελαστικών σχέσεων εργασίας, στην απελευθέρωση των αγορών, συνέπεια της οποίας είναι οι ιδιωτικοποιήσεις. Στηρίζουν την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα οι οποίες είναι ασυμβίβαστες με τα λαϊκά συμφέροντα, με την όποια «φιλολαϊκή» πολιτική. Η αστική τάξη το γνωρίζει αυτό κι έτσι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν την ανησυχεί, ενώ διάφορα τμήματά της ήδη τον στηρίζουν ανοιχτά.
Η πραγματικότητα είναι ότι οι δυνάμεις που «εμπιστεύεται» μέχρι σήμερα η πλειοψηφία του λαού δεν είναι ούτε πιο κατανοητές, ούτε πιο ξεκάθαρες, ούτε πιο μαχητικές από το ΚΚΕ. Η ιδιαίτερη μαστοριά τους στην πειθώ των μαζών είναι στοιχείο της ιδεολογικής και πολιτικής κυριαρχίας τους, του πειθαναγκασμού.
Η ζωή απέδειξε ότι το κίνημα δε βγήκε πιο ωφελημένο, πιο ισχυρό όταν το ΚΚΕ επιχείρησε να φτιάξει ένα «φιλολαϊκό σκαλοπάτι» ανάμεσα στην καπιταλιστική και στην εργατική εξουσία, συχνά πιεζόμενο από τις διαθέσεις των μαζών. Σήμερα το ΚΚΕ είναι πιο ώριμο πολιτικά, προγραμματικά και παλεύει αυτά τα συμπεράσματα να γίνουν υπόθεση των εργατικών και λαϊκών μαζών, να γίνουν δύναμη ανατροπής. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί και πρέπει να διευρυνθεί η συσπειρωμένη στο ΚΚΕ πρωτοπορία που το αναγνωρίζει όχι μόνο ως αναμφισβήτητη δύναμη υπεράσπισης των εργατικών και λαϊκών διεκδικήσεων και αγώνων, αλλά ως κόμμα-καθοδηγητή για την ανατροπή της καπιταλιστικής εξουσίας, για το σοσιαλισμό.
Διάφορες άλλες απόψεις του οπορτουνισμού διαχέονται κι επιδρούν στους εργαζομένους, είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Τέτοια είναι το «όλοι μαζί», που παραπέμπει και σε «κυβέρνηση της Αριστεράς». Ή αντιλήψεις όπως «πού είναι το 1,5 εκατ. άνεργοι και δε βγαίνουν στο δρόμο;», «στην Ισπανία και στην Πορτογαλία γίνονται μεγάλες κινητοποιήσεις, εδώ γιατί όχι;», δηλαδή ότι το πρόβλημα στην κινητοποίηση είναι μόνο αριθμητικό και όχι ο προσανατολισμός, ο βαθμός της σύγκρουσης με την εργοδοσία. Αυτή η λογική δημιουργεί στην πορεία μεγαλύτερη απογοήτευση κι ενισχύει την αναποτελεσματικότητα. Η εξέλιξη των εξεγέρσεων σε Αίγυπτο - Τουρκία, πάνω στις οποίες υπερθεμάτιζε ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και οι πρόσφατες αιματηρές εξελίξεις στην Ουκρανία, είναι ζωντανό παράδειγμα της σημασίας που έχει η χειραφέτηση των εργαζομένων και της πάλης τους, ν’ αγωνίζονται για τα συμφέροντα της τάξης τους και όχι κάτω από ξένες σημαίες.
Η ΔΙΑΠΑΛΗ ΣΤΟ ΚΙΝΗΜΑ
Όχι μόνο στηρίζει και προβάλλει αυτές τις αντιλήψεις, αλλά σε πολλές περιπτώσεις συμμετέχει ενεργά «ως συνδιοργανωτής». Στηρίζεται και αλληλοτροφοδοτείται με την ιδεολογική παρέμβαση των αστικών και οπορτουνιστικών δυνάμεων.
Η κατεύθυνση των σωματείων, ταξική ή ενσωμάτωσης, φαίνεται ότι έχει σοβαρή επίδραση στη διαμόρφωση αντιλήψεων στους εργαζομένους.
Οι δυνάμεις του συμβιβασμού και της ενσωμάτωσης δρουν συνειδητά στο συνδικαλιστικό κίνημα και μπολιάζουν στους εργαζομένους τις εργοδοτικές και κυβερνητικές λογικές της διάκρισης των εργαζομένων σε κατηγορίες, της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας, της διαχείρισης, της κυβερνητικής εναλλαγής.
Προσανατολίζουν την πάλη των εργαζομένων σε αιτήματα της εργοδοσίας, όπως η επιδότηση του εργοδότη, η ενίσχυση της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, το φθηνό ρεύμα στις χαλυβουργίες. Επηρεάζουν εργαζόμενους συνδικαλιστές που είναι άπειροι στην ταξική πάλη. Εκμεταλλεύονται τα όποια κενά ή αδυναμίες εμφανίζει η παρέμβαση των ταξικών δυνάμεων.
Ακολουθούν τις προσπάθειες αναμόρφωσης του πολιτικού συστήματος με τη δημιουργία «νέων» συνδικαλιστικών σχημάτων με τα ίδια παλιά κι επικίνδυνα για τους εργαζομένους υλικά. Τέτοια προσπάθεια αναμόρφωσης του εργοδοτικού-κυβερνητικού συνδικαλισμού αποτελεί η ίδρυση του ΜΕΤΑ.
Όλα αυτά αξιοποιούνται στο έπακρο από την εργοδοσία.
Στον αντίποδα, οι ταξικές δυνάμεις, οι κομμουνιστές, με την αταλάντευτη, σταθερή και οργανωμένη δράση τους, με κριτήριο τα συμφέροντα των εργαζομένων και μόνο, συμβάλλουν στην οργάνωση αγώνων με ταξικό προσανατολισμό, στο ξεπέρασμα εμποδίων και δυσκολιών και στο ατσάλωμα σημαντικού τμήματος εργαζομένων. Πρόκειται για ένα τμήμα εργαζομένων που δοκιμάζονται σε αγώνες, παλεύουν με σταθερή ταξική αντίληψη.
