Για άλλη μια φορά, ο κουρνιαχτός που σήκωσαν ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ γύρω από τα Εργασιακά στοχεύει στο να κρύψει τη στρατηγική τους ταύτιση στην εφαρμογή πολιτικών με τη βούλα της ΕΕ, με τις οποίες τσακίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων σε όλα τα κράτη - μέλη της λυκοσυμμαχίας, για τη στήριξη των κερδών του κεφαλαίου.
Μετά τον καβγά που έστησαν το περασμένο καλοκαίρι, με τον ΣΥΡΙΖΑ να κατακεραυνώνει... τα αντεργατικά μέτρα της «συντηρητικής» κυβέρνησης της Αυστρίας, για να συσκοτίσει τα αντίστοιχα μέτρα που προωθεί ο ίδιος στην Ελλάδα, τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τις αντιλαϊκές προτάσεις Μητσοτάκη για γενίκευση της 7ήμερης εργασίας, ο ΣΥΡΙΖΑ ...θυμήθηκε να ξαναβγεί στα κάγκελα, τάχα ως υπέρμαχος των δικαιωμάτων των εργαζομένων, με τον Αλ. Τσίπρα μάλιστα σε χτεσινή του συνέντευξη... να κατακεραυνώνει τη δουλειά - «λάστιχο»!
Αυτό που «ξεχνούν» βέβαια - βασικά αυτό που θέλουν να κάνουν τους εργαζόμενους να ξεχάσουν - είναι ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο διατήρησε στο ακέραιο τους αντεργατικούς νόμους που κληρονόμησε από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ για τη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, αλλά ενίσχυσε παραπέρα το αντεργατικό πλαίσιο για το σμπαράλιασμα του εργάσιμου χρόνου: Επέβαλε με δικό της νόμο τη 12ωρη δουλειά στους νοσοκομειακούς γιατρούς, διατήρησε τη μείωση της αμοιβής των υπερωριών, επέβαλε δουλειά 32 Κυριακές το χρόνο, στηρίζει με όλες του τις δυνάμεις και αποτελεί συνδιαμορφωτή των ευρωενωσιακών πολιτικών που επιτρέπουν και προωθούν τις 12 και 13 ώρες εργασίας τη μέρα, όπως και τη δουλειά για έως και 12 συνεχόμενες μέρες, σε όλη την ΕΕ! Τις πολιτικές αυτές στηρίζουν απόλυτα η ΝΔ και τα άλλα αστικά κόμματα χωρίς καμιά επιφύλαξη...
Ακέραιη η αντεργατική «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί στο ακέραιο το νόμο 3986/2011, που χτυπά το 8ωρο, ορίζοντας τρόπους «διευθέτησης» του χρόνου εργασίας.
Η «διευθέτηση» αποτελεί τη δυνατότητα του εργοδότη να αυξάνει τον ημερήσιο χρόνο εργασίας του εργάτη και ταυτόχρονα να πληρώνει τις επιπλέον ώρες χωρίς προσαύξηση. Οπως λέει ο νόμος, οι επιπλέον ώρες εργασίας δεν πληρώνονται ως υπερωρία αλλά η αμοιβή τους «είναι ίση με την αμοιβή για εργασία σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως».
Με το άρθρο 42 ο νόμος 3986/2011 δίνει στον εργοδότη τρεις δυνατότητες διευθέτησης του χρόνου εργασίας:
-- Στην πρώτη περίπτωση, «σε επιχειρήσεις στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα (40) ωρών εβδομαδιαίως, επιτρέπεται για μία χρονική περίοδο (περίοδος αυξημένης απασχόλησης) ο εργαζόμενος να απασχολείται δύο (2) ώρες την ημέρα επιπλέον των οκτώ (8) ωρών, υπό την προϋπόθεση ότι οι επιπλέον των σαράντα (40) (ή του μικρότερου συμβατικού ωραρίου) ώρες εργασίας την εβδομάδα αφαιρούνται από τις ώρες εργασίας μιας άλλης χρονικής περιόδου (περίοδος μειωμένης απασχόλησης). Αντί της παραπάνω μειώσεως των ωρών εργασίας, επιτρέπεται να χορηγείται στον εργαζόμενο ανάλογη ημερήσια ανάπαυση (ρεπό) ή συνδυασμός μειωμένων ωρών εργασίας και ημερών αναπαύσεως. Το χρονικό διάστημα των περιόδων αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης δεν υπερβαίνει συνολικά τους έξι (6) μήνες σε διάστημα δώδεκα (12 ) μηνών (περίοδος αναφοράς)».
Με απλά λόγια, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί και εφαρμόζει το νόμο που ψήφισε το 2011 η τότε κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ με βάση τις Οδηγίες της ΕΕ, ο οποίος προβλέπει μέχρι και 10 ώρες τη μέρα εργασία, χωρίς καν πληρωμή υπερωριών, για ένα διάστημα αυξημένης απασχόλησης τριών μηνών.
-- Στη δεύτερη περίπτωση, ο εργοδότης μπορεί να εφαρμόζει τη διευθέτηση και πέραν των τριών μηνών αφού ο νόμος τού επιτρέπει να κατανείμει όπως αυτός θέλει «διακόσιες πενήντα έξι (256) ώρες εργασίας από το συνολικό χρόνο απασχόλησης εντός ενός (1) ημερολογιακού έτους» σε ένα διάστημα 32 βδομάδων ή λίγο παραπάνω από 7 μήνες!
-- Η τρίτη περίπτωση διατυπώνεται με επαρκή ασάφεια ώστε να δίνονται ακόμα μεγαλύτερες δυνατότητες στον εργοδότη. Η περίπτωση αυτή ορίζει ότι «με επιχειρησιακές και κλαδικές συλλογικές συμβάσεις εργασίας μπορεί να καθορίζεται άλλο σύστημα διευθέτησης χρόνου εργασίας, ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κλάδου ή της επιχείρησης».
Πλούσιο οπλοστάσιο για τη διάλυση του σταθερού ωραρίου
Ο εργοδότης μάλιστα μπορεί να συνεχίζει να απασχολεί τον εργαζόμενο επιπλέον ώρες και μετά την περίοδο της αυξημένης απασχόλησης, αφού με επόμενες ρυθμίσεις ορίστηκε ότι η περίοδος μειωμένης απασχόλησης δεν είναι αναγκαστικό να ακολουθεί αμέσως μετά. Μπορεί να είναι μια οποιαδήποτε περίοδος, αρκεί να είναι στο ίδιο έτος που εφαρμόζεται και η διευθέτηση.
Ακόμα, μπορεί αντί για μειωμένη απασχόληση να χορηγεί ρεπό. Συνολικά, ο εργοδότης συνδυάζοντας τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας και στη συνέχεια τη δυνατότητα υπερεργασίας και υπερωρίας μπορεί να επιβάλλει στον εργάτη να δουλεύει για έξι μήνες 48 ώρες τη βδομάδα κατά μέσο όρο.
Στην πρώτη περίπτωση ο νόμος προβλέπει ότι κατά τη διευθέτηση «οι ώρες εργασίας ανά εβδομάδα δεν επιτρέπεται να υπερβαίνουν τις σαράντα οκτώ (48) ώρες, κατά μέσο όρο, σε περίοδο έξι (6) μηνών, συμπεριλαμβανομένων και των προαναφερόμενων ωρών υπερεργασίας και νομίμων υπερωριών». Ανάλογα προβλέπονται και για τη δεύτερη περίπτωση.
Ας δούμε ένα παράδειγμα. Εργάτης που απασχολείται σε πενθήμερη εργασία, 8 ώρες τη μέρα - 40 ώρες τη βδομάδα.
Στις αρχές του έτους ο εργοδότης επιβάλλει τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας για τρεις μήνες, 10 ώρες τη μέρα, 50 ώρες τη βδομάδα. Τους επόμενους τρεις μήνες - προκειμένου να προκύψει ο μέσος όρος των 48 ωρών εργασίας τη βδομάδα - επιβάλλει στον εργάτη να δουλέψει 46 ώρες τη βδομάδα, από τις οποίες οι πέντε μπορεί να είναι υπερεργασία και 1 ώρα υπερωρία. Συνολικά για έξι μήνες ο εργάτης δουλεύει πάνω από 9,5 ώρες τη μέρα!
Απομένουν άλλοι έξι μήνες για να συμπληρωθεί το έτος. Από αυτούς ο εργοδότης ή θα δώσει τρεις μήνες μειωμένης απασχόλησης ή θα συνεχίσει να απασχολεί τον εργάτη κανονικά και θα του δώσει ρεπό ή θα συνδυάσει ρεπό και μειωμένη απασχόληση.
Το παράδειγμα δείχνει ανάγλυφα ότι το 5ήμερο - 8ωρο - 40ωρο είναι πλέον μόνο στα χαρτιά, ο χρόνος εργασίας έχει γίνει «λάστιχο».
Με τον τρόπο αυτό το κεφάλαιο κάνει σμπαράλια τη ζωή του εργάτη, με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία του, αφού η ανάπαυση και η αναπλήρωση της εργατικής δύναμης διασφαλίζονται μόνο σε ημερήσια βάση και όχι με «περίοδο αναφοράς». Οι εργαζόμενοι επιπλέον δεν ξέρουν πότε θα έχουν και πόσο ελεύθερο χρόνο, μένουν χωρίς δυνατότητα οικογενειακού προγραμματισμού, με τσακισμένο το δικαίωμα στην κοινωνική και προσωπική δράση.
Η πραγματικότητα μάλιστα είναι ακόμα χειρότερη, αφού όλα αυτά συνοδεύονται από τη γενίκευση των «ευέλικτων» μορφών εργασίας.
60 ώρες δουλειάς τη βδομάδα
Το ταβάνι μάλιστα του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας δεν είναι πλέον οι 50 ώρες αλλά οι 60 ώρες.
Υπενθυμίζεται ότι το 2017 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ, που τάχα αναγνωρίζει το θεμελιώδες δικαίωμα του 8ωρου, ψήφισε το νόμο 4498. Αυτός εναρμονίζει το ελληνικό δίκαιο με την ευρωενωσιακή Οδηγία 2003/88/ΕΚ «σχετικά με ορισμένα στοιχεία της οργάνωσης του χρόνου εργασίας», ως προς την οργάνωση του χρόνου εργασίας των νοσοκομειακών γιατρών.
Με το νόμο αυτό καθιερώνεται «κατά κανόνα ως βάση για την οργάνωση του χρόνου εργασίας, η μέχρι δώδεκα (12) ώρες συνεχής εργασία με παρουσία στο χώρο εργασίας». Παραπέρα, ξεχειλώνει ακόμα και αυτό το 12ωρο εργασίας, το οποίο μπορεί να γίνει 24ωρο! Ετσι, ενώ ορίζει ότι «η ημερήσια ανάπαυση των ιατρών είναι υποχρεωτική και διάρκειας δώδεκα (12) συνεχόμενων ωρών ανά εικοσιτετράωρο», λίγο πιο κάτω προσθέτει: «Επιτρέπεται παρέκκλιση (...) για λόγους λειτουργίας της υπηρεσίας (...) Αν μειώνεται ή χάνεται ο χρόνος ημερήσιας ανάπαυσης, παρέχεται αμέσως μετά περίοδος αντισταθμιστικής ανάπαυσης έως δώδεκα (12) ώρες»!
Ενας άλλος τρόπος για την επίτευξη του 60ωρου είναι η συνδυασμένη εφαρμογή των όσων προβλέπουν οι νόμοι για την υπερεργασία και την υπερωρία. Στο πλαίσιο αυτό ένας εργαζόμενος με 6 μέρες απασχόληση τη βδομάδα και συμβατικό ωράριο 40 ωρών μπορεί να φτάσει να δουλέψει μέχρι και 60 ώρες τη βδομάδα. Ο νόμος επιτρέπει στον εργοδότη να υποχρεώσει τον εργαζόμενο να δουλέψει ως υπερεργασία επιπλέον 8 ώρες του 40ωρου, σύνολο 48 ώρες. Ακόμα, ο εργοδότης μπορεί να του επιβάλει 2 ώρες τη μέρα υπερωρία (4093/2012), δηλαδή 12 ώρες τη βδομάδα. Σύνολο 60 ώρες τη βδομάδα.
Και μιας και η υπερεργασία και η υπερωρία αμείβονται με προσαυξήσεις, οι κυβερνήσεις του αστικού κράτους έχουν φροντίσει να μειώνουν τις σχετικές αποζημιώσεις με αλλεπάλληλους νόμους, ώστε να γίνονται όλο και πιο φθηνές.
Ετσι, η υπερεργασία σύμφωνα με το νόμο 2874/2000 αμειβόταν με προσαύξηση 50%, με το νόμο 3863/2010 αμείβεται με προσαύξηση 20%. Για τις μέχρι 120 υπερωρίες το χρόνο προβλεπόταν προσαύξηση 50% και τώρα 40%. Για πάνω από 120 υπερωρίες προσαύξηση 75% και τώρα 60%. Ενώ μεγάλη μείωση σημειώθηκε και στις παράνομες υπερωρίες. Η προσαύξηση γι' αυτές ήταν 250% και τώρα είναι μόλις 80%, πάντα αν και εφόσον διαπιστωθεί ότι γίνονται από τους ανύπαρκτους ελέγχους των αρμόδιων υπηρεσιών.
Κυριακάτικη αργία: Δικαίωμα υπό εξαφάνιση
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, με διάταξη του νόμου 4472/2017, βάθυνε το χτύπημα στην κυριακάτικη αργία. Συγκεκριμένα, θέσπισε το άνοιγμα των καταστημάτων όλες τις Κυριακές, από το Μάη μέχρι τον Οκτώβρη, στις «τουριστικές περιοχές» σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη κ.α.
Ο νόμος της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί συνέχεια προηγούμενου νόμου, του 2013, της κυβέρνησης ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, βαθαίνοντας περαιτέρω το αντεργατικό του περιεχόμενο.
Ευρωπαϊκή Ενωση: 12 μέρες συνεχόμενης δουλειάς
«Πυξίδα» στη γενικευμένη επίθεση του κεφαλαίου στο ωράριο των εργαζομένων σε όλα τα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποτελεί η Οδηγία 2003/88 της ΕΕ για την οργάνωση του χρόνου εργασίας. Με βάση αυτή η εργοδοσία μπορεί να αναγκάσει τους εργαζόμενους να δουλεύουν όχι μόνο 7 αλλά μέχρι και 12 μέρες συνεχόμενα χωρίς ξεκούραση.
Συγκεκριμένα, η Οδηγία προβλέπει ότι «τα κράτη - μέλη θεσπίζουν αναγκαία μέτρα ώστε κάθε εργαζόμενος να διαθέτει, ανά περίοδο επτά ημερών, μια ελάχιστη περίοδο ανάπαυσης 24 ωρών», ωστόσο ως περίοδο αναφοράς ορίζει στην πραγματικότητα τις 14 μέρες.
Πάνω σε αυτήν την Οδηγία πάτησε το Δικαστήριο της ΕΕ για να βγάλει το 2017 απόφαση που επιτρέπει τη συνεχόμενη εργασία ακόμα και για 12 μέρες χωρίς ανάπαυση για τους εργαζόμενους που δουλεύουν 6 μέρες τη βδομάδα ή για 10 μέρες χωρίς ανάπαυση για τους εργαζόμενους που δουλεύουν 5 μέρες τη βδομάδα.
Χαρακτηριστικός είναι ο τίτλος σχετικού δελτίου Τύπου του Δικαστηρίου της ΕΕ για την απόφαση: «Η εβδομαδιαία ανάπαυση εργαζομένων δεν πρέπει να χορηγείται υποχρεωτικά την ημέρα που έπεται έξι συνεχόμενων ημερών εργασίας»!
Στην ίδια Οδηγία ο μόνος περιορισμός στο πόσες ώρες θα δουλεύουν καθημερινά οι εργάτες είναι υποτίθεται οι 11 ώρες ημερήσιας υποχρεωτικής ανάπαυσης. Ομως, αυτός ο περιορισμός καταντά κενό γράμμα αφού η Οδηγία περιέχει «εξαιρέσεις» που επιτρέπουν λιγότερες ώρες ανάπαυσης και αφορούν σε κλάδους όπου απασχολούνται μεγάλες μάζες εργατών (γιατροί, ύδρευση, ηλεκτρισμός, βιομηχανία, ναυτιλία, φύλαξη, γεωργία, τουρισμός, ταχυδρομεία κ.ά.).
