Να κόψει τον ομφάλιο λώρο μεταξύ ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ που μπλοκάρει τα σιδηροδρομικά έργα επιχειρεί το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.
Η πολυαναμενόμενη αναδιάρθρωση των δύο φορέων, βάσει ενός σφιχτού οδικού χάρτη που υπαγορεύεται από τα χρονοδιαγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, προβλέπει την απόσχιση ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ και τον σαφή διαχωρισμό των αρμοδιοτήτων τους ως προς την παραγωγή έργων. Οι δύο ξεχωριστές εταιρείες αναμένεται να λειτουργούν πλήρως και με αυτοτέλεια ως το τέλος του 2023.
Συγχρόνως, βασικός πυλώνας του σχεδιασμού για την αναβάθμιση των σιδηροδρομικών μεταφορών είναι η έναρξη του ΣΔΙΤ του ΟΣΕ για τη συντήρηση του δικτύου, ύψους 1,2 δισ. ευρώ. Όπως προβλέπεται και στο Σχέδιο Δράσης για το 2022 του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, η εκκίνηση του διαγωνισμού τοποθετείται στο δεύτερο τρίμηνο του 2022.
Η αναμόρφωση του διδύμου ΟΣΕ – ΕΡΓΟΣΕ, μητρικής και θυγατρικής σήμερα, υπαγορεύθηκε από την Κομισιόν επ’ απειλή της διακοπής της χρηματοδότησης σιδηροδρομικών έργων από την Ε.Ε. Μετά το ευρωπαϊκό τελεσίγραφο, το ξεκαθάρισμα των αρμοδιοτήτων των δύο εταιρειών ήταν μονόδρομος. Κι αυτό γιατί το σύστημα που έχει αναπτυχθεί είναι τόσο στρεβλό που η ευθύνη της συντήρησης της υποδομής μέχρι σήμερα γινόταν μπαλάκι μεταξύ αναδόχου, ΟΣΕ, ΕΡΓΟΣΕ, ενώ η οριστική παραλαβή περνούσε από συμπληγάδες ετών.
Ξεκαθάρισμα αρμοδιοτήτων
Σύμφωνα λοιπόν με τον οδικό χάρτη που έχει καταρτίσει η αρμόδια επιτροπή του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, ο διαχωρισμός των δύο εταιρειών θα υλοποιηθεί με νόμο. Ο ΟΣΕ, που είναι ο διαχειριστής της υποδομής, θα αναλάβει τη διαχείριση αυτή, καθώς και όλων των εργασιών που απαιτούνται για το εν λειτουργία σιδηροδρομικό́ δίκτυο. Αυτό μεταφράζεται τόσο στην τακτική, όσο και στη βαριά συντήρηση, καθώς και στις εργασίες ανάταξης.
Από την πλευρά της, η ΕΡΓΟΣΕ, που είναι ο κατασκευαστικός βραχίονας του σιδηροδρόμου (διαχειριστής έργων), θα επικεντρωθεί στην ανάληψη νέων έργων υποδομής εκτός του εν λειτουργία δικτύου, δηλαδή νέες χαράξεις, επεκτάσεις υφιστάμενου δικτύου και αναβαθμίσεις. Βασική λειτουργία της εταιρείας είναι η διαχείριση όλων των δραστηριοτήτων που σχετίζονται με την υλοποίηση των νέων έργων, δηλαδή μελέτες, διαδικασίες απαλλοτρίωσης, δημοπράτηση, προμήθεια υλικών, κατασκευή, υγιεινή και ασφάλεια, έλεγχος ποιότητας και παράδοση ολοκληρωμένου έργου στον ΟΣΕ για εκμετάλλευση.
Πρόσληψη συμβούλου για την απόσχιση των εταιρειών
Το νομοθετικό πλαίσιο θα είναι έτοιμο, σύμφωνα με όσα προβλέπονται το δεύτερο τρίμηνο του έτους, ενώ θα έχει προηγηθεί η τροποποίηση της υπουργικής απόφασης για τη σύσταση της Συντονιστικής Επιτροπής, προκειμένου αυτή να αναλάβει να παρακολουθεί την υλοποίηση του σχεδίου δράσης. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο, θα προσληφθεί και νομικός σύμβουλος, που θα επεξεργασθεί τα απαραίτητα νομοθετήματα, ενώ θα παρέχει νομική υποστήριξη στο Υπουργείο σε όλη τη διάρκεια υλοποίησης του σχεδίου δράσης.
Παράλληλα, θα γίνει και ο απαραίτητος έλεγχος στην ΕΡΓΟΣΕ για να καταστεί δυνατή η απόσχιση από τη μητρική της, ενώ θα ξεκινήσουν και οι διαδικασίες πρόσληψης τεχνικού συμβούλου για τη σύνταξη των συμβάσεων απόδοσης μεταξύ των εταιρειών και του Υπουργείου.
Σε κάθε περίπτωση, ο νόμος θα προβλέπει και τις απαραίτητες μεταβατικές διατάξεις, ώστε να διασφαλίσει ότι η μεταβίβαση των αρμοδιοτήτων θα πραγματοποιηθεί με τρόπο που θα αποφευχθεί η διακοπή ή η καθυστέρηση σε τρέχοντα έργα.
Η μεταβίβαση των μετοχών της ΕΡΓΟΣΕ από τον ΟΣΕ στο Ελληνικό Δημόσιο πρόκειται, βάσει σχεδιασμού, να ολοκληρωθεί στα τέλη του έτους.
Υπενθυμίζεται πως η οργανωτική μεταρρύθμιση στον σιδηροδρομικό τομέα έχει ήδη ενταχθεί προς χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης, με συνολικό προϋπολογισμό 6,19 εκατ. ευρώ (συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ), αφορά στον θεσμικό και οργανωτικό μετασχηματισμό των δύο σιδηροδρομικών φορέων, ΟΣΕ και ΕΡΓΟΣΕ. Σκοπός της μεταρρύθμισης είναι ο εκσυγχρονισμός και η καλύτερη ανταπόκριση των ελληνικών σιδηροδρόμων στις νέες ανάγκες της αγοράς.
Στα ορόσημα του έργου, όπως αναφέρονται στην έγκριση της ένταξής του, περιλαμβάνονται το δεύτερο τρίμηνο της χρονιάς, κατά το οποίο θα ξεκινήσει η ισχύς του πρωτογενούς και παράγωγου δικαίου για τη μεταρρύθμιση των δύο φορέων. Η πλήρης λειτουργία των νέων οντοτήτων, όπως περιγράφηκε παραπάνω, προβλέπεται κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2023.