Η Τοπική Οικονομία στα Σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ Ξαναγράφεται Στα Αραβικά
Στις
6.30 το πρωί της περασμένης Τρίτης ένα φορτηγό-παγωτατζίδικο βγήκε από
την Ειδομένη, το τελευταίο ελληνικό χωριό πριν από τα σύνορα με την
ΠΓΔΜ. Πέρασε τις σιδηροδρομικές γραμμές και στάθμευσε στη μέση του
πουθενά, μια ανάσα από την οριογραμμή. Ο οδηγός σήκωσε τα πλαϊνά
παράθυρα και έβαλε μπροστά τη γεννήτρια που έσερνε το όχημα. «Μικρό
παγωτό 1 ευρώ, μεγάλο παγωτό 2 ευρώ» έγραφε το ταμπελάκι στο ψυγείο.
«Όπου να 'ναι θα αρχίσουν να φθάνουν. Μόνο που τις τελευταίες ημέρες
προσπερνούν τα παγωτά και τα νερά βιαστικά και τρέχουν στο σύνορα. Οι
Σκοπιανοί αστυνομικοί τους καταγράφουν και τους αφήνουν να περάσουν» μου
είπε ο ιδιοκτήτης της πιο παράδοξης επιχείρησης τον τελευταίο καιρό στη
μεθόριο.
Το μεταναστευτικό δράμα στα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ
μεταμορφώνει την τοπική οικονομία των παραμεθόριων χωριών. Εκατοντάδες
άνθρωποι φθάνουν καθημερινά στα χωριά Εύζωνοι και Ειδομένη του Νομού
Κιλκίς, προσπαθώντας να περάσουν στα Σκόπια και από εκεί να κατευθυνθούν
βόρεια προς τη Δυτική Ευρώπη. Στην τελευταία έκθεση της Frontex (Μάιος 2015)
αναφέρεται ότι το 2014 ανιχνεύτηκαν συνολικά 65.632 διελεύσεις μέσω των
συνόρων των κρατών της λεγόμενης Δυτικής Βαλκανικής Οδού (αριθμός
αυξημένος κατά 64% σε σχέση με το 2013, οπότε είχαν εντοπιστεί 39.996
διελεύσεις). Μόνο την περασμένη Τρίτη τουλάχιστον 20 λεωφορεία του ΚΤΕΛ
μετέφεραν από τη Θεσσαλονίκη στα σύνορα περισσότερους από 1.000 Σύρους,
Αφγανούς και Αφρικανούς πρόσφυγες και μετανάστες. Τα χωριά που είχαν
ερημώσει μετά τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας γέμισαν ξανά
περαστικούς διαβάτες. Μικρά ξενοδοχεία, καφετέριες και βενζινάδικα που
υπολειτουργούσαν από τα μέσα του '90, αναρτούν πινακίδες στα αραβικά
προσπαθώντας να προσαρμοστούν στα νέα οικονομικά δεδομένα.
Ο
Σάκης Τσίμπας πριν από δύο μήνες ξαναέβαψε τους τοίχους και τα παράθυρα
του παλιού ξενοδοχείου μέσα στο χωριό των Ευζώνων. «Η βραδιά κοστίζει
10 ευρώ το άτομο. Τους προσφέρουμε ένα καταφύγιο, είναι ταλαιπωρημένοι
άνθρωποι. Συνήθως εδώ κοιμούνται οικογένειες με μικρά παιδιά στην
αγκαλιά» μου είπε. Ακόμη δύο ξενοδοχεία ανάρτησαν τον τελευταίο καιρό
στους Ευζώνους πινακίδες στα αραβικά. Μπροστά σε ένα από αυτά, με το
όνομα «Χαρά», αφήνουν τις τελευταίες ημέρες τα λεωφορεία της γραμμής τα
καραβάνια των μεταναστών. Αστυνομικοί και οδηγοί του ΚΤΕΛ που μίλησαν
στο VICE επιβεβαίωσαν ότι το τελευταίο διάστημα σε πολλούς εξ αυτών,
μετά την πρώτη καταγραφή στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου,
μοιράζονται έγγραφα αναστολής της διοικητικής απέλασης για 30 ημέρες,
χωρίς την υποσημείωση ότι δεν μπορούν να προσεγγίσουν τον παραμεθόριο
Νομό Κιλκίς.
Κι
έτσι ακολουθούμε τώρα ένα καραβάνι 150 ατόμων από τις παρυφές των
Ευζώνων λοξά προς την κοιλάδα του ποταμού Αξιού και από εκεί στην
Ειδομένη. Βαδίζουμε ανάμεσα σε χωράφια με ηλιοτρόπια. Η υγρασία είναι
αποπνικτική. Αγρότες έχουν τοποθετήσει πινακίδες στους αγρούς, γραμμένες
στα αγγλικά, με τις οποίες ζητούν από τον κόσμο να μην περνά μέσα από
τις καλλιέργειες.Οι μετανάστες ανά μικρές ομάδες φορούν τα ίδια ψάθινα καπέλα, κουβαλούν τους ίδιους ταξιδιωτικούς σάκους κι έχουν δεμένα στο πλάι την ίδια φίρμα υπνόσακων. Το μεταναστευτικό ρεύμα καθορίζει και την πραμάτεια των βενζινάδικων και των μίνι μάρκετ στη μεθόριο: Ψάθινο καπελάκι 10 ευρώ, σακίδιο πλάτης 20 ευρώ, υπνόσακος 15 ευρώ.
Περνάμε
πάνω από τη γέφυρα του Αξιού με κατεύθυνση δυτικά και αμέσως
κατηφορίζουμε και ακολουθούμε αντίστροφα την κοίτη του. Ανάμεσα στις
καλαμιές ξεπροβάλλει μία ακόμη καντίνα. Οι μετανάστες αγοράζουν νερό και
κρουασάν, σε τιμές όχι αισχροκέρδειας. Ο σιδηροδρομικός σταθμός της
Ειδομένης απέχει τώρα μισή ώρα με τα πόδια. Στο βάθος, διακρίνονται τα
σπίτια της Γευγελής, της πρώτης πόλης επί εδάφους ΠΓΜΔ.Το μεθοριακό πέρασμα ακριβώς πάνω στη σιδηροδρομική γραμμή είναι αφόρητα γεμάτο σκουπίδια. Στους ίσκιους κάτω από τα δέντρα το χώμα είναι γυμνό, δείγμα ότι από εδώ περνούν καθημερινά εκατοντάδες άνθρωποι. Εθελοντές τακτικά προσφέρουν ιατρική βοήθεια και τρόφιμα. Στο σημείο έχει τραβηχτεί γραμμή πόσιμου νερού. Η τοπική κοινότητα Ειδομένης πρόκειται να τοποθετήσει επτά χημικές τουαλέτες και τέσσερις ντουζιέρες, όπως μου είπε η πρόεδρος, Ξανθούλα Σουπλή.
Λίγο
αργότερα, οι αστυνομικοί της γειτονικής χώρας βάζουν τους μετανάστες
στη σειρά για να καταγράψουν τα στοιχεία τους. Στεκόμαστε αμήχανα στο
πλάι τους. Ο Χουασί Μοχάμεντ, 18 ετών, Αλγερινός, μιλάει καθαρά
ελληνικά. Εργάστηκε τέσσερα χρόνια σε φούρνο στο Γύθειο και τώρα
ονειρεύεται να φθάσει στη Γαλλία. Ο Χαλίντ Σουλεϊμάν, 43 ετών, Σύρος,
μου λέει ότι είχε κουρείο στη Δαμασκό. Θέλει να φθάσει ως τη Σουηδία,
όπου έχει φίλους. Η οικογένειά του βρίσκεται στη Μερσίνα στην Τουρκία
και κατευθύνεται προς τα τουρκικά παράλια απέναντι από την Κω, τη Λέσβο,
τη Σάμο.Η νέα οικονομική δραστηριότητα στη μεθόριο Ελλάδας-ΠΓΔΜ έχει και τη σκοτεινή πλευρά. Τον τελευταίο καιρό το αστυνομικό δελτίο είναι γεμάτο με συλλήψεις «διακινητών των 100 ευρώ» οι οποίοι παραλαμβάνουν μετανάστες από τη Θεσσαλονίκη και τους μεταφέρουν στα σύνορα, αμειβόμενοι με το κεφάλι. Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία της Αστυνομικής Διεύθυνσης Κιλκίς, από την αρχή του έτους συλλαμβάνεται κατά μέσο όρο ένας διακινητής κάθε δεύτερη μέρα. Έχουν συλληφθεί ντόπιοι, χωρικοί, οδηγοί ταξί, Αλβανοί εργάτες, ακόμη και Κρητικοί που έφθασαν ως εδώ πάνω γιατί μυρίστηκαν χρήματα. Μεγάλα ποσά κουβαλούν μαζί τους οι Σύροι, σημειώνουν αστυνομικοί που υπηρετούν στη μεθόριο. Αυτός είναι ο λόγος που τελευταία σημειώθηκαν ακόμη και αιματηρές επιθέσεις Αφγανών κατά ομάδων Σύρων, πριν και μετά την είσοδο στην ΠΓΔΜ.
Πίσω
στο κυλικείο του σταθμού της Ειδομένης, η πινακίδα που ζητά από τους
διαβάτες να μην πλησιάζουν στους ηλεκτροφόρους πυλώνες, είναι κι αυτή
γραμμένη στα αγγλικά και τα αραβικά. Η ουρά των προσφύγων στην
οριογραμμή αραιώνει όσο ξεμακραίνουν προς τη Γευγελή. Στην άλλη πλευρά
των συνόρων, η τοπική οικονομία έχει επίσης προσαρμοστεί στα νέα
δεδομένα του ανθρωπιστικού δράματος. Ομάδες διακινητών έφθασαν να πωλούν ποδήλατα στους μετανάστες για να φθάσουν πιο εύκολα στα Σκόπια, από εκεί στο Βελιγράδι και ακόμη πιο βόρεια.Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, το πρώτο εξάμηνο του 2015 συνολικά 137.000 άνθρωποι διέσχισαν τη Μεσόγειο για να φθάσουν στην Ευρώπη (Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Ισπανία) με αποτέλεσμα 1.867 να πνιγούν στη θάλασσα. Από αυτούς, οι 68.000 αποβιβάστηκαν σε ελληνικά νησιά.
